UWAGA: TO STRONA ARCHIWALNA! Zawiera dokumenty programowe obowiązujące do roku szkolnego 2016/17 w Akademiach Dobrej Edukacji prowadzonych przez Stowarzyszenie "Dobra Edukacja". Wymagania przedmiotowe dotyczą jeszcze niektórych klas w latach 2017-2022 - zgodnie z opisem na stronie Instytutu Dobrej Edukacji. Wszelkich aktualnych informacji dotyczących Instytutu prosimy szukać na jego aktualnej stronie.

ROZUMNI / Szkoła podstawowa / Klasa V

Cele bloku: ROZUMNI. Rozumienie rzeczywistości przyrodniczej
Obserwujemy i doświadczamy.
Spełniamy wymagania ogólne podstawy programowej przyrody i zajęć technicznych dla szkoły podstawowej.

Klasa V szkoły podstawowej
Wymagania na 4 trymestr
TREŚCI
Dla klasy V    
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE
Uczeń po 4 trymestrze:
Przyroda w mojej okolicy.
Środowisko.   
rozpoznaje obiekty przyrody ożywionej i nieożywionej, podaje własne przykłady

rysuje, fotografuje lub opisuje obiekty przyrody z najbliższego otoczenia

przygotowuje według własnego pomysłu przewodnik terenowy po okolicy
Gleba.

rysuje profil gleby

poznaje budowę, funkcje i rodzaje gleb

bada podstawowe właściwości gleby, np. odczyn

zna zależność między rodzajem gleby a porastającą ją roślinnością
Cechy istot żywych.  

wymienia cechy organizmów żywych
charakteryzuje ogólnie najważniejsze procesy życiowe roślin i zwierząt

wie, że komórka jest podstawowym elementem budowy organizmów

zna pojęcie tkanki

potrafi wykorzystać mikroskop do obserwacji

bada szybkość reakcji zachodzących w żywych organizmach i poza nimi na
przykładzie fermentacji z udziałem drożdży oraz pozaustrojowej reakcji chemicznej (mąka, woda, proszek do pieczenia)

rozpoznaje części rośliny okrytonasiennej

obserwuje wzrost fasoli, samodzielnie przygotowując i prowadząc hodowlę

bada budowę kwiatu

poznaje sposoby odżywiania się, oddychania, rozmnażania się i reagowania roślin na bodźce

bada preferencje pokarmowe ślimaka

potrafi analizować ilustracje przedstawiające: odmienne przystosowania zwierząt do pobierania pokarmu, różne sposoby przeprowadzania wymiany gazowej przez zwierzęta (płuca, skrzela), zwierzęta rozmnażające się w różny sposób, cykl rozwojowy owada, młode osobniki różnych gatunków
Cechy różniące organizmy.  

odczytuje z ilustracji informacje dotyczące zwierząt żyjących w tym samym środowisku (sowa i dzięcioł) oraz interpretuje je pod kątem cech, które łączą i różnią te zwierzęta

obserwuje różnorodność gatunkową organizmów, podaje przykłady znanych gatunków
Organizmy środowiska lądowego i wodnego.         

opisuje wybrane gatunki żyjące w środowisku wodnym, lądowym oraz na pograniczu tych środowisk

charakteryzuje ich przystosowania do środowiska życia

odczytuje z ilustracji i interpretuje informacje dotyczące roślin (rojnik, mech) i zwierząt (owad, ślimak) żyjących w środowisku suchym oraz wilgotnym, systemów korzeniowych roślin, podziemnych części roślin, sylwetek drzew, przystosowania zwierząt do poruszania się po różnego typu podłożach na podstawie cech budowy ciała (np. wiewiórki, węża, kozicy, łosia), budowy i rodzaju piór, przystosowania organizmów glebowych (np. dżdżownicy, kreta, turkucia podjadka) do środowiska życia

bada: proces parowania wody u roślin, sposób rozprzestrzeniania się roślin, budowę pióra ptaka, budowę kości skrzydła ptaka, funkcję i zasady działania aparatu gębowego motyli

wyjaśnia wpływ ilości soli mineralnych w wodzie na organizmy żywe (zjawisko osmozy) na przykładzie ziemniaka zanurzonego w roztworze soli

wyjaśnia budowę i funkcję pęcherza pławnego ryby na przykładzie zachowania się balonu wypełnionego powietrzem i zanurzonego w wodzie

interpretuje informacje dotyczące budowy świadczące o przystosowaniu do środowiska życia: organizmów jednokomórkowych – pierwotniaki (ameba, euglena, pantofelek), roślin wodnych, zwierząt zamieszkujących dna zbiorników wodnych, roślinności przybrzeżnej, roślinności torfowisk, zwierząt zamieszkujących pogranicze środowiska wodnego i lądowego

analizuje schemat przedstawiający stadia rozwoju żaby
Bakterie, grzyby, pasożyty.  

charakteryzuje organizmy pasożytnicze

odczytuje z ilustracji i interpretuje informacje dotyczące organizmów prowadzących pasożytniczy tryb życia oraz opisuje ich przystosowania do prowadzonego trybu życia
Ślady przeszłości.     

wymienia przykłady organizmów wymarłych

analizuje ilustracje organizmów żyjących w poszczególnych erach – paleozoiku, mezozoiku, kenozoiku
Rozpoznawanie organizmów.          

projektuje klucz do rozpoznawania wybranej grupy organizmów (np. uczniów w klasie)

rozpoznaje organizmy za pomocą prostego klucza dydaktycznego

Klasa V szkoły podstawowej
Wymagania na 5 trymestr
TREŚCI
Dla klasy V                
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE
Uczeń po 5 trymestrze:
Jak działa organizm człowieka?
Poznawanie swojego ciała.   
odczytuje i interpretuje diagram przedstawiający klasyfikację potrzeb i
zastanawia się nad odczuwanymi przez siebie potrzebami

rozmawia o znaczeniu wolności w życiu człowieka oraz zasadach szanowania godności innych ludzi

odczytuje i interpretuje schemat przedstawiający budowę ciała człowieka, a następnie wskazuje poszczególne części ciała na swoim organizmie
Poruszanie.    

prezentuje różne sposoby ruchu

odczytuje i interpretuje informacje zawarte na ilustracjach przedstawiających: różne typy ruchu – ruch związany z przemieszczaniem się (np. bieg), mimiką, pracą narządów wewnętrznych itp., budowę układu kostnego człowieka; schematyczny model stawów człowieka, budowę układu mięśniowego człowieka, ukształtowanie tkanki kostnej – prawidłowe i patologiczne, dyskutuje o zasadach higieny układu ruchu
Odżywianie.   

odczytuje i interpretuje schemat przedstawiający budowę układu pokarmowego człowieka

bada obecność tłuszczów w różnych pokarmach oraz skrobi w różnych składnikach pokarmowych

poznaje funkcję poszczególnych składników pokarmowych w organizmie

dyskutuje o nawykach żywieniowych, ocenia je, ocenia własną dietę pod kątem ilości i jakości spożywanych składników pokarmowych

interpretuje informacje zawarte w piramidzie żywieniowej i ustala, w jakich proporcjach produkty spożywcze powinny być włączane do diety

analizuje i interpretuje różne dane dotyczące składu i wartości energetycznej pokarmów

potrafi przygotować propozycję zdrowego posiłku
Oddychanie.  
bada sposób pracy układu oddechowego
stawia hipotezy dotyczące funkcji tlenu,

przeprowadza doświadczenie oraz formułuje wnioski na podstawie jego wyników

poznaje istotę procesu wymiany gazowej i oddychania

ocenia swoje nawyki i zachowania w świetle zasad higieny układu oddechowego
Odbieranie bodźców.
bada: swoją wrażliwość na ciepło i zimno, reakcję różnych części ciała na dotyk, proces widzenia (rozróżnianie kolorów nocą), powstawanie obrazu na siatkówce (modelowanie), sposób widzenia za pomocą jednego i dwojga oczu (widzenie przestrzenne), budowę małżowiny usznej

sporządza mapę smaków odbieranych na języku

poznaje budowę i funkcję narządów zmysłów
Dojrzewanie.  
zna budowę oraz główne funkcje męskiego i żeńskiego układu płciowego

porównuje okres własnego rozwoju z przedstawionymi etapami rozwoju człowieka

dyskutuje o specyfice i roli etapu życia, na którym się znajduje

Klasa V szkoły podstawowej
Wymagania na 6 trymestr
TREŚCI
Dla klasy V                            
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE
Uczeń po 6 trymestrze:
Co mi zagraża?         
rozumie i argumentuje konieczność dbania o higienę

umie przedstawić zagrożenia i korzyści wynikające z istnienia bakterii, wirusów i grzybów

ustala sposoby ochrony organizmu przed atakiem czynników zakaźnych

rozmawia o formach przemocy fizycznej i psychicznej

ocenia, czy jest sprawcą lub ofiarą przemocy

rozmawia o używkach, skutkach i sposobach zapobiegania uzależnieniom (alkoholizm, narkomania, nikotynizm)

poznaje zasady udzielania pierwszej pomocy, zachowania się w przypadku pożaru, ulatniania się gazu

ocenia, czy jego zachowanie jest zgodne z zasadami bezpieczeństwa (np. bezpieczeństwo podczas zabawy)
Mapa jako źródło informacji o otoczeniu.    
określa położenie swojej miejscowości na mapie oraz jej położenie w stosunku do miast leżących w pobliżu

podaje polskie i międzynarodowe nazwy i symbole kierunków w terenie

odczytuje informacje z mapy (znaki topograficzne)

porównuje odległości odczytane z map o różnej skali, ocenia wielkość skal

mierzy przedmioty (np. blat stołu) i wykonuje ich rysunki w skali

oblicza rzeczywistą długość trasy, korzystając ze skali mapy
wyznacza azymut
Ja i przyroda. 

porównuje krajobraz okolicy (szkoły lub domu) współczesnej i sprzed kilkunastu lat

bada wpływ wprowadzonych przez człowieka zmian środowiska na rośliny i zwierzęta oraz sposób, w jaki przyroda wpływa na kulturę i sposób życia mieszkańców w najbliższym otoczeniu

rozumie wzajemne powiązania i oddziaływania elementów środowiska oraz człowieka i środowiska, wyjaśnia na przykładach

Egzamin klasyfikacyjny z bloku ROZUMNI w klasie V szkoły podstawowej obejmuje wyżej wymienione wymagania programowe i umożliwia uzyskanie oceny z przyrody.