Wymagania
programowe rozszerzone dla klasy II liceum
Wymagania
na 4 trymestr
Chemia –
wymagania programowe rozszerzone
TREŚCI
dla
klasy II
|
WYMAGANIA
SZCZEGÓŁOWE
Uczeń po
4 trymestrze:
|
1.
Współczesny model budowy atomu – elementy mechaniki kwantowej w ujęciu
jakościowym.
|
omawia
budowę atomu, charakteryzuje cząstki elementarne wchodzące w skład atomu,
określa liczbę cząstek elementarnych w atomie oraz skład jądra atomowego na
podstawie zapisu
przedstawia
ewolucję poglądów na budowę materii
wyjaśnia
pojęcie dualizm korpuskularno-falowy
wyjaśnia
pojęcie orbital atomowy,
charakteryzuje
typy orbitali atomowych i rysuje ich kształty
opisuje
stan kwantowy elektronu w atomie pierwiastka chemicznego lub jonie za pomocą
czterech liczb kwantowych
zapisuje
konfiguracje elektronowe atomów i jonów wybranych pierwiastków chemicznych za
pomocą liczb kwantowych
zapisuje
konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków chemicznych o liczbach atomowych
Z od 1 do 36 oraz jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie
elektronów na podpowłokach (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy
klatkowe)
wymienia
jednostki (rząd wielkości), w jakich podaje się rozmiar i masę atomów pierwiastków chemicznych (A)
wyjaśnia
pojęcia: jednostka masy atomowej, masa atomowa, masa cząsteczkowa, liczba
atomowa, liczba masowa i korzystając z układu okresowego, podaje ich wartości
dla wybranych pierwiastków chemicznych
wykonuje
obliczenia związane z pojęciami „masa atomowa” i „masa cząsteczkowa”
|
2.
Izotopy. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna.
|
oblicza
procentową zawartość izotopów w pierwiastku chemicznym
oblicza
masę atomową pierwiastka chemicznego o znanym składzie izotopowym
wyjaśnia,
na czym polega zjawisko promieniotwórczości naturalnej i sztucznej
określa
rodzaje i właściwości promieniowania α, β, γ
podaje
przykłady naturalnych przemian jądrowych
wyjaśnia
pojęcie szereg promieniotwórczy
wyjaśnia
przebieg kontrolowanej i niekontrolowanej reakcji łańcuchowej
podaje
przykłady praktycznego wykorzystania izotopów oraz zjawiska
promieniotwórczości
|
3. Układ
okresowy pierwiastków. Zależność między budową atomów a właściwościami
pierwiastków i ich położeniem w układzie okresowym. Alotropia pierwiastków.
|
określa
liczbę protonów, elektronów, powłok elektronowych oraz elektronów
walencyjnych w atomie pierwiastka chemicznego na podstawie znajomości jego
położenia w układzie okresowym
analizuje
zmienność charakteru chemicznego pierwiastków chemicznych grup głównych w
zależności od położenia w układzie okresowym
|
4. Wiązania
jonowe, kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane i koordynacyjne. Zależność
pomiędzy właściwościami związków chemicznych, a ich budową.
|
definiuje
pojęcie elektroujemność, określa zmienność elektroujemności pierwiastków
chemicznych w układzie okresowym,
wskazuje
pierwiastki elektrododatnie i elektroujemne w układzie okresowym pierwiastków
chemicznych
wyjaśnia
związek między wartością elektroujemności a możliwością tworzenia kationów i
anionów, przedstawia sposób, w jaki atomy pierwiastków bloku s oraz p
osiągają trwałe konfiguracje elektronowe (tworzenie jonów)
wyjaśnia
pojęcie wartościowość
określa
typ wiązania (σ i π) w prostych cząsteczkach
wyjaśnia
sposób powstawania wiązania jonowego
wyjaśnia
pojęcie „energia jonizacji”
określa
warunki powstawania wiązania jonowego, kowalencyjnego, kowalencyjnego
spolaryzowanego i koordynacyjnego i
charakteryzuje
te wiązania
wyjaśnia
zależność między długością a energią wiązania
wyjaśnia
sposób powstawania orbitali molekularnych
stosuje
pojęcie elektroujemności do określania (na podstawie różnicy elektroujemności
i liczby elektronów walencyjnych atomów łączących się pierwiastków) rodzaju
wiązania: jonowe, kowalencyjne (atomowe), kowalencyjne spolaryzowane (atomowe
spolaryzowane), koordynacyjne
zapisuje
wzory elektronowe i kreskowe cząsteczek, w których występują wiązania
kowalencyjne niespolaryzowane, koordynacyjne
opisuje
i przewiduje wpływ rodzaju wiązania (jonowe, kowalencyjne, wodorowe,
metaliczne) na właściwości fizyczne substancji nieorganicznych i organicznych
wyjaśnia
sposób powstawania wiązania wodorowego, określa wpływ wiązania wodorowego na
nietypowe właściwości wody
wyjaśnia
pojęcie „siła van der Waalsa”
podaje
przykłady i określa właściwości substancji o wiązaniach jonowych,
kowalencyjnych i koordynacyjnych
wyjaśnia
pojęcia: stan podstawowy atomu, stan wzbudzony atomu
przedstawia
za pomocą schematu klatkowego konfiguracje elektronowe atomów w stanie
podstawowym i wzbudzonym, na przykładzie atomów węgla i boru wyjaśnia pojęcie
hybrydyzacja orbitali atomowych,
wyjaśnia
budowę cząsteczek wybranych substancji wykorzystując pojęcie hybrydyzacji
(metan, fluorek boru, wodorek berylu)
wyjaśnia
zależność między typem hybrydyzacji a kształtem orbitali zhybrydyzowanych
wyjaśnia
pojęcia: atom centralny, ligand, liczba koordynacyjna
wyjaśnia
zależność między typem hybrydyzacji a kształtem cząsteczki, określa wpływ
wolnych par elektronowych na geometrię cząsteczki (np.: woda, amoniak)
|
5. Mol.
Molowa interpretacja przemian chemicznych.
|
stosuje
pojęcie „mol" (na podstawie liczby Avogadra)
odczytuje
w układzie okresowym masy atomowe pierwiastków i na ich podstawie
oblicza
masę molową związków chemicznych (nieorganicznych i organicznych) o podanych
wzorach (lub nazwach)
dokonuje
interpretacji równań reakcji chemicznych oraz wykonuje obliczenia z użyciem
mola
definiuje
warunki standardowe i normalne
|
Wymagania
programowe rozszerzone dla klasy II liceum
Wymagania
na 5 trymestr
Chemia –
wymagania programowe rozszerzone
TREŚCI
dla
klasy II
|
WYMAGANIA
SZCZEGÓŁOWE
Uczeń po
5 trymestrze:
|
Kinetyka
chemiczna:
Reakcje
endo- i egzoenergetyczne.
Równowaga
chemiczna. Stała równowagi.
Reguła
przekory.
Szybkość
reakcji chemicznych. Rząd reakcji.
Katalizatory
i przykłady reakcji katalitycznych.
|
stosuje
pojęcia: egzoenergetyczny, endoenergetyczny, energia aktywacji, do opisu
efektów energetycznych przemian
definiuje
szybkość reakcji (jako zmianę stężenia reagenta w czasie), określa czynniki
wpływające na szybkość reakcji,
sporządza
i interpretuje odpowiednie wykresy, wykonuje obliczenia
przewiduje
wpływ: stężenia substratów, obecności katalizatora, stopnia rozdrobnienia
substratów i temperatury na szybkości reakcji
planuje
i przeprowadza odpowiednie doświadczenia
|
2.
Reakcje utleniania–redukcji.
|
wyjaśnia
pojęcie „reakcja utleniania–redukcji” (redoks)
przewiduje
typowe stopnie utlenienia pierwiastków na podstawie konfiguracji elektronowej
ich atomów
określa,
które pierwiastki w stanie wolnym lub w związkach chemicznych mogą być
utleniaczami, a które – reduktorami
wskazuje
utleniacz, reduktor, proces utleniania i redukcji w podanej reakcji redoks;
analizuje różne równania reakcji chemicznych i określa, które z nich są
reakcjami redoks
stosuje
zasady bilansu elektronowego – dobiera współczynniki stechiometryczne w
równaniach reakcji utleniania–redukcji (w formie cząsteczkowej i jonowej)
|
3.
Węgiel i jego związki.
Węglowodory
nasycone, nienasycone i aromatyczne – nazewnictwo i właściwości.
Szereg
homologiczny. Izomeria konstytucyjna i geometryczna.
|
definiuje
zakres oraz przedstawia rozwój chemii organicznej, ocenia znaczenie związków
organicznych i ich różnorodność
określa
właściwości węgla na podstawie położenia tego pierwiastka w układzie
okresowym pierwiastków chemicznych,
charakteryzuje
odmiany alotropowe węgla
projektuje
i potrafi wykonać badanie obecności węgla, wodoru, tlenu, azotu i siarki w
związkach organicznych
ustala
wzory empiryczne (elementarne) i rzeczywiste (sumaryczne) związków
organicznych
definiuje
grupy węglowodorów – alkany, alkeny alkiny, cykloalkany, areny
poprawnie
stosuje nazwy i wzory oraz opisuje budowę przedstawicieli tych grup
określa
budowę cząsteczek oraz charakteryzuje właściwości i zastosowanie
przedstawicieli poszczególnych grup węglowodorów
wyjaśnia
zjawisko izomerii, potrafi wskazać izomery, podaje przykłady izomerów
wyjaśnia
na przykładach mechanizmy reakcji substytucji, addycji, eliminacji,
polimeryzacji
sprawnie
zapisuje równania reakcji chemicznych, interpretuje je oraz wykonuje
potrzebne obliczenia stechiometryczne
|
Wymagania
programowe rozszerzone dla klasy II liceum
Wymagania
na 6 trymestr
Chemia –
wymagania programowe rozszerzone
TREŚCI
dla
klasy II
|
WYMAGANIA
SZCZEGÓŁOWE
Uczeń po
6 trymestrze:
|
1.
Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów: fluorowcopochodne, alkohole, fenole,
aldehydy, ketony, aminy, kwasy karboksylowe i ich pochodne – budowa,
nazewnictwo, otrzymywanie i właściwości.
Wielofunkcyjne
pochodne węglowodorów: aminokwasy, peptydy i białka, tłuszcze proste i
złożone, najważniejsze cukry oraz kwasy nukleinowe – występowanie,
właściwości i ich znaczenie w życiu człowieka.
Zjawisko
izomerii optycznej. Chiralność.
|
definiuje
grupy jednofunkcyjnych i wielofunkcyjnych pochodnych oraz opisuje budowę
przedstawicieli tych grup
określa
budowę cząsteczek oraz charakteryzuje właściwości i zastosowanie
przedstawicieli poszczególnych grup związków
wyjaśnia
na przykładach mechanizmy reakcji substytucji, addycji, eliminacji,
polimeryzacji
sprawnie
zapisuje równania reakcji chemicznych, interpretuje je oraz wykonuje
potrzebne obliczenia stechiometryczne
wyjaśnia
zjawisko izomerii optycznej, potrafi wskazać izomery, podaje przykłady
izomerów
|
Egzamin
klasyfikacyjny z bloku ROZUMNI w klasie II liceum obejmuje wyżej wymienione
wymagania programowe i umożliwia uzyskanie oceny z chemii.
