ROZUMNI / Gimnazjum / Klasa II

Cele bloku: ROZUMNI. Rozumienie rzeczywistości przyrodniczej

Obserwujemy i doświadczamy.

Spełniamy wymagania ogólne podstawy programowej przyrody i zajęć technicznych dla szkoły podstawowej oraz biologii, chemii, fizyki i edukacji dla bezpieczeństwa dla gimnazjum i liceum.

Realizując program, można wykorzystać metodę projektu edukacyjnego, również o charakterze badawczym oraz inne metody preferujące uczenie się przez odkrywanie, działanie i przeżywanie (takich jak: praca z Internetem, pogadanka, wykład problemowy, prezentacja multimedialna, demonstracja, obserwacja, pomiar, zajęcia praktyczne, IBSE, dyskusja, burza mózgów, studium przypadku, drzewko decyzyjne, śnieżna kula, i in. stosowane w miarę potrzeb).

Korelacje:

II klasa: chemia, biologia – żywność, produkty biotechnologiczne, analiza składu na opakowaniach, szkodliwe działanie mutagenne 

III klasa: chemia, geografia – człowiek a środowisko, zagrożenia i ochrona

Klasa II gimnazjum

Wymagania na 4 trymestr

Biologia

TREŚCI dla klasy II	WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczeń po 4 trymestrze:
1. Metody badawcze stosowane w biologii – obserwacje i doświadczenia.	planuje, przeprowadza i dokumentuje proste doświadczenia biologiczne – formułuje problem badawczy, stawia hipotezę, określa warunki doświadczenia, rozróżnia próbę kontrolną i badawczą, formułuje wnioski przeprowadza doświadczenie sprawdzające obecność skrobi w produktach spożywczych
2. Źródła informacji i ich krytyczne wykorzystanie – analiza tekstów, tabel, schematów, wykresów, rysunków.	wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji, w tym technologię informacyjno-komunikacyjną; odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe
3. Pierwiastki wchodzące w skład żywych organizmów (makro- i mikroelementy).	wymienia najważniejsze pierwiastki budujące ciała organizmów i wykazuje kluczową rolę węgla dla istnienia życia
4. Znaczenie wody dla funkcjonowania organizmów.	przedstawia znaczenie wody dla funkcjonowania organizmów
5. Budowa i rola podstawowych związków organicznych (białek, węglowodanów, tłuszczów, kwasów nukleinowych).	wyróżnia podstawowe grupy związków chemicznych występujących w żywych organizmach (węglowodany, białka, tłuszcze, kwasy nukleinowe, witaminy, sole mineralne) oraz przedstawia ich budowę i funkcje
6. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Organizm człowieka jako układ układów.	opisuje hierarchiczną budowę organizmu człowieka (tkanki, narządy, układy narządów)
7. Tkanki człowieka.	podaje funkcje tkanki nabłonkowej, mięśniowej, nerwowej, łącznej (w tym krwi, tłuszczowej, chrzęstnej i kostnej) oraz przedstawia podstawowe cechy budowy warunkujące pełnienie tych funkcji
8. Homeostaza.	rozpoznaje narządy człowieka, przyporządkowuje je do odpowiednich układów, wyjaśnia współdziałanie poszczególnych układów w procesie homeostazy
9. Budowa, funkcje i higiena skóry	omawia i rozpoznaje cechy budowy skóry będące przystosowaniami do pełnionych funkcji (ochronnej, zmysłowej i termoregulacyjnej). przeprowadza doświadczenie sprawdzające gęstość rozmieszczenia receptorów w skórze różnych części ciała
10. Budowa, funkcje i higiena układu pokarmowego.	podaje funkcje poszczególnych części układu pokarmowego, rozpoznaje te części oraz przedstawia związek ich budowy z pełnioną funkcją
11. Budowa, funkcje i higiena układu oddechowego.	wymienia funkcje części układu oddechowego, rozpoznaje je oraz przedstawia związek ich budowy z pełnioną funkcją opisuje przebieg wymiany gazowej w tkankach i w płucach oraz przedstawia rolę krwi w transporcie gazów oddechowych przedstawia czynniki wpływające na prawidłowy stan i funkcjonowanie układu oddechowego (aktywność fizyczna poprawiająca wydolność oddechową, niepalenie papierosów czynnie i biernie)
12. Budowa, funkcje i higiena układu wydalniczego, mięśniowego i kostnego.	podaje przykłady substancji, które są wydalane z organizmu człowieka oraz wymienia narządy biorące udział w wydalaniu opisuje budowę i funkcje głównych struktur układu wydalniczego (nerki, moczowody, pęcherz moczowy, cewka moczowa) interpretuje wyniki badania ogólnego moczu
13. Budowa, funkcje i higiena układu ruchu.	wykazuje współdziałanie układu mięśniowego i kostnego w prawidłowym funkcjonowaniu układu ruchu klasyfikuje wskazane kości i stawy do odpowiednich rodzajów  przeprowadza doświadczenie wykazujące rolę składników chemicznych kości (organicznych i nieorganicznych) wymienia i rozpoznaje elementy szkieletu osiowego, obręczy i kończyn przedstawia znaczenie aktywności fizycznej dla prawidłowego funkcjonowania układu ruchu
14. Źródła i znaczenie składników pokarmowych (białek, tłuszczów, węglowodanów, witamin i soli mineralnych).	przedstawia źródła składników pokarmowych (białka, tłuszcze, węglowodany, sole mineralne, woda) i wyjaśnia ich znaczenie dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu przedstawia rolę niektórych witamin i skutki ich niedoboru (A, C, B6, B12, kwasu foliowego, D), składników mineralnych (Mg, Fe, Ca) i aminokwasów egzogennych w organizmie przedstawia miejsce i produkty trawienia oraz miejsce wchłaniania głównych grup związków organicznych przedstawia rolę błonnika w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego oraz uzasadnia konieczność systematycznego spożywania owoców i warzyw
15. Zasady zdrowego odżywiania się oraz zaburzenia (otyłość, anoreksja, bulimia).	wyjaśnia, dlaczego należy stosować dietę zróżnicowaną i dostosowaną do potrzeb organizmu (wiek, stan zdrowia, tryb życia i aktywność fizyczna, pora roku itp.), oraz podaje korzyści z prawidłowego odżywiania się oblicza indeks masy ciała oraz przedstawia i analizuje konsekwencje zdrowotne niewłaściwego odżywiania (otyłość lub niedowaga oraz ich następstwa) oraz zaburzeń odżywiania (anoreksja, bulimia) przedstawia źródła składników pokarmowych (białka, tłuszcze, węglowodany, sole mineralne, woda) i wyjaśnia ich znaczenie dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu

Chemia

TREŚCI dla klasy II	WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczeń po 4 trymestrze:
1. Woda – związek tlenu i wodoru. Budowa cząsteczki wody i wynikające z niej właściwości wody.	omawia właściwości wody wynikające z jej budowy
2. Woda jako rozpuszczalnik.	charakteryzuje wodę jako rozpuszczalnik i objaśnia jej rolę w życiu codziennym i w procesach zachodzących w przyrodzie podaje przykłady (z życia codziennego) substancji rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych w wodzie
3. Rozpuszczanie. Czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania.	korzysta z tablicy rozpuszczalności i wykresów rozpuszczalności, aby uzyskać informacje o rozpuszczalności wybranej substancji w określonej temperaturze
4. Substancje dobrze i trudno rozpuszczalne w wodzie.	planuje i wykonuje eksperymenty wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji w wodzie
5. Rozpuszczalność. Krzywe rozpuszczalności.	wyjaśnia pojęcia: rozpuszczanie, rozpuszczalność omawia czynniki wpływające na rozpuszczalność substancji w wodzie
6. Krystalizacja.	wyjaśnia pojęcie „krystalizacja” planuje i przeprowadza krystalizację wybranych substancji
7. Roztwory. Rodzaje roztworów.	wyjaśnia pojęcia roztwór właściwy i zawiesina, roztwór nasycony i nienasycony, rozcieńczony, stężony potrafi wskazać różnice między roztworem właściwym a zawiesiną
8. Stężenie procentowe roztworów.	wykonuje obliczenia związane ze stężeniem procentowym roztworów oraz potrafi przygotować roztwory o określonym stężeniu procentowym
9. Woda – składnik organizmów żywych. Obieg wody w przyrodzie. Wody słone i słodkie.	wyjaśnia znaczenie wody jako składnika żywych organizmów omawia obieg wody w przyrodzie charakteryzuje wody słone i słodkie
10. Zanieczyszczenie wody, woda czysta.	wymienia główne źródła zanieczyszczenia wód i wskazuje sposoby ich ochrony uzasadnia konieczność racjonalnego gospodarowania wodą

Fizyka

TREŚCI dla klasy II	WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczeń po 4 trymestrze:
1. Praca, moc, energia.	poprawnie posługuje się pojęciami: praca, moc
2. Różne rodzaje energii mechanicznej.	wykorzystuje pojęcie „energia mechaniczna” i wymienia różne jej formy
3. Zasada zachowania energii.	potrafi sformułować zasadę zachowania energii mechanicznej oraz zastosować ją do opisu zjawisk fizycznych opisuje wpływ wykonanej pracy na zmianę energii potrafi zastosować pojęcia „energia” oraz „praca” i zasadę zachowania energii do uproszczenia opisu ruchu układu
4. Energia wewnętrzna. Energia cieplna.	analizuje jakościowo zmiany energii wewnętrznej spowodowane wykonaniem pracy i przepływem ciepła
5. Temperatura.	wyjaśnia związek między energią kinetyczną cząsteczek a temperaturą wyjaśnia przepływ ciepła w zjawisku przewodnictwa cieplnego oraz rolę izolacji cieplnej
6. Różne stany skupienia ciał.	potrafi podać przykłady występowania tych zjawisk oraz opisać ideę pracy podstawowych urządzeń, które je wykorzystują opisuje zjawiska topnienia, krzepnięcia, parowania, skraplania, sublimacji i resublimacji posługuje się pojęciem ciepła właściwego, ciepła topnienia i ciepła parowania potrafi posługiwać się metodą bilansu cieplnego do rozwiązywania zadań
7. Konwekcja.	opisuje ruch cieczy i gazów w zjawisku konwekcji

Klasa II gimnazjum
Wymagania na 5 trymestr

Biologia

TREŚCI dla klasy II	WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczeń po 5 trymestrze:
1.Układ krążenia.	przedstawia rolę głównych składników krwi (krwinki czerwone i białe, płytki krwi, osocze) przedstawia główne grupy krwi AB0 oraz opisuje konflikt serologiczny Rh opisuje budowę i funkcje narządów układu krwionośnego (serca, tętnic, żył i naczyń włosowatych) przedstawia krążenie krwi w obiegu płucnym i ustrojowym dokonuje obserwacji zmian tętna i ciśnienia krwi podczas spoczynku i wysiłku fizycznego przedstawia znaczenie aktywności fizycznej i prawidłowej diety dla właściwego funkcjonowania układu krążenia
2. Układ odpornościowy.	świadomie stosuje pojęcia: patogeny, antygeny, przeciwciała, aglutynacja, limfocyty T, limfocyty B, w omówieniu reakcji odpornościowej rozróżnia odporność swoistą i nieswoistą, naturalną i sztuczną, bierną i czynną porównuje działanie surowicy i szczepionki wyraża własną opinię na temat zasadności szczepień
3. Układ hormonalny.	wymienia gruczoły dokrewne, wskazuje ich lokalizację i przedstawia podstawową rolę w regulacji procesów życiowych przedstawia biologiczną rolę: hormonu wzrostu, tyroksyny, insuliny, adrenaliny, testosteronu, estrogenów przedstawia antagonistyczne działanie insuliny i glukagonu wyjaśnia, dlaczego nie należy bez konsultacji z lekarzem przyjmować środków lub leków hormonalnych (np. tabletek antykoncepcyjnych, sterydów)
4. Układ nerwowy.	opisuje budowę i funkcje ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego porównuje rolę współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego opisuje łuk odruchowy, wymienia rodzaje odruchów oraz przedstawia rolę odruchów warunkowych w uczeniu się
5. Narządy zmysłów – budowa, funkcje i higiena.	przedstawia budowę oka i ucha oraz wyjaśnia sposób ich działania przedstawia rolę zmysłu równowagi, zmysłu smaku i zmysłu węchu i wskazuje lokalizację odpowiednich narządów i receptorów przeprowadza doświadczenie wykazujące obecność plamki ślepej na siatkówce oka przedstawia przyczyny powstawania oraz sposób korygowania wad wzroku (krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm) przedstawia wpływ hałasu na zdrowie człowieka; przedstawia podstawowe zasady higieny narządów wzroku i słuchu
6. Idee krwiodawstwa i transplantologii.	przedstawia społeczne znaczenie krwiodawstwa wyjaśnia, na czym polega transplantacja narządów, i podaje przykłady narządów, które można przeszczepiać przedstawia znaczenie przeszczepów, w tym rodzinnych, oraz zgody na transplantację narządów po śmierci
7. Budowa i fizjologia układów rozrodczych: męskiego i żeńskiego.	przedstawia budowę i funkcje narządów płciowych (męskich i żeńskich) oraz rolę gamet w procesie zapłodnienia
8. Rozmnażanie się i etapy rozwoju człowieka.	opisuje etapy cyklu miesiączkowego, korelując je z okresami płodności i niepłodności kobiety przedstawia przebieg ciąży i wyjaśnia wpływ różnych czynników na prawidłowy rozwój zarodka i płodu przedstawia cechy i przebieg fizycznego, psychicznego i społecznego dojrzewania człowieka

Chemia

TREŚCI dla klasy II	WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczeń po 5 trymestrze:
1. Metale alkaliczne.	omawia związek między budową cząsteczkową zasad a ich właściwościami
2. Reakcje metali z wodą. Wodorotlenki – nazwy, wzory, sposoby otrzymywania.	proponuje metody otrzymywania wodorotlenków, przeprowadza odpowiednie doświadczenia oraz zapisuje równania reakcji chemicznych wymienia nazwy i podaje wzory sumaryczne podstawowych wodorotlenków
3. Właściwości i zastosowanie zasady sodowej i wapniowej. Właściwości higroskopijne NaOH.	na podstawie przeprowadzonych badań omawia właściwości najważniejszych wodorotlenków wyjaśnia różnicę między pojęciami „zasada” i „wodorotlenek” zna i stosuje zasady bezpiecznego używania i przechowywania substancji żrących (np. zasad)
4. Tlenki niemetali. Kwasy – nazwy, wzory, sposoby otrzymywania.	proponuje metody otrzymywania kwasów tlenowych i beztlenowych, przeprowadza odpowiednie doświadczenia, zapisuje równania reakcji chemicznych wymienia nazwy i podaje wzory sumaryczne podstawowych kwasów tlenowych i beztlenowych zna i stosuje zasady bezpiecznego używania i przechowywania żrących substancji (kwasów i zasad)
5. Kwasy tlenowe i beztlenowe – kwasy: siarkowy (VI), azotowy (V), fosforowy (V), chlorowodorowy.	na podstawie przeprowadzonych badań omawia właściwości najważniejszych kwasów omawia związek między budową cząsteczkową kwasów a ich właściwościami omawia na przykładach zastosowanie kwasów i zasad w życiu codziennym
6. Roztwory elektrolitów i nieelektrolitów. Dysocjacja elektrolityczna kwasów i zasad. Jon, kation, anion.	wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna
7. Równania reakcji dysocjacji kwasów i zasad.	zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej kwasów, zasad, wskazuje i nazywa kationy i aniony
8. Odczyn roztworów, wskaźniki pH roztworów.	posługując się wybranymi wskaźnikami, potrafi rozróżnić kwasy i zasady oraz zbadać odczyn produktów codziennego użytku wyjaśnia zależność między ilością jonów H+ i OH- w roztworze a jego odczynem
9. Znaczenie wartości pH w przyrodzie.	na przykładach omawia znaczenie wartości pH w przyrodzie opisuje zjawisko powstawania kwaśnych deszczów oraz ich szkodliwego działania na środowisko przyrodnicze i zabytki
10. Reakcje kwasów z zasadami. Reakcja zobojętniania.	wyjaśnia, na czym polega reakcja zobojętniania zapisuje i odczytuje równania reakcji zobojętniania
Projekt badań eksperymentalnych (wykonanie w pracowni specjalistycznej np. na WCh, UG).	projektuje i potrafi przeprowadzić zaplanowane eksperymenty stosuje zasady bezpiecznej pracy oraz procedury badawcze

Fizyka

TREŚCI dla klasy II      :	WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczeń po 5 trymestrze:
1. Własności mikroskopowe materii.	potrafi wskazać różnice w mikroskopowych własnościach materii w różnych stanach skupienia
2. Kryształy.	omawia budowę kryształów, potrafi wskazać substancje występujące w formy krystalicznej
3. Gęstość.	posługuje się pojęciem gęstości stosuje do obliczeń związek między masą, gęstością i objętością ciał stałych i cieczy, na podstawie wyników pomiarów wyznacza gęstość cieczy i ciał stałych
4. Napięcie powierzchniowe.	potrafi opisać i wyjaśnić zjawisko napięcia powierzchniowego, podać warunki konieczne do jego zaobserwowania
5. Ciśnienie.	posługuje się pojęciem ciśnienia (również atmosferycznego i hydrostatycznego) potrafi na podstawie tego pojęcia wyjaśnić działania prasy hydraulicznej
6. Prawa Pascala i Archimedesa.	formułuje prawo Pascala potrafi je zinterpretować oraz zastosować w zadaniach formułuje prawo Archimedesa potrafi je zinterpretować oraz zastosować w zadaniach na jego podstawie analizuje warunki pływania ciał oraz porównuje siły wyporu działające na różne ciała w cieczach i gazach

Klasa II gimnazjum
Wymagania na 6 trymestr

Biologia

TREŚCI dla klasy II	WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczeń po 6 trymestrze:
1. Stan zdrowia i choroby.	przedstawia znaczenie pojęć „zdrowie” i „choroba” (zdrowie jako stan homeostazy, czyli równowagi środowiska wewnętrznego organizmu, zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne; choroba jako zaburzenie tego stanu)
2.Problem uzależnień w kontekście społecznym.	przedstawia negatywny wpływ na zdrowie człowieka niektórych substancji psychoaktywnych (tytoń, alkohol, narkotyki) i środków dopingujących oraz nadużywania kofeiny i niektórych leków (zwłaszcza oddziałujących na psychikę)
3. Choroby zakaźne, pasożytnicze i nowotworowe.	klasyfikuje najważniejsze choroby zakaźne człowieka jako wirusowe, bakteryjne lub grzybicze przedstawia zasady profilaktyki chorób zakaźnych, w szczególności przedstawia drogi zakażenia się wirusami HIV, HBV i HCV oraz HPV, a także przewiduje indywidualne i społeczne skutki zakażenia charakteryzuje choroby pasożytnicze oraz przedstawia zasady ich profilaktyki przedstawia czynniki sprzyjające rozwojowi choroby nowotworowej (np. niewłaściwa dieta, tryb życia, substancje psychoaktywne, promieniowanie UV) oraz podaje przykłady takich chorób porównuje nowotwory złośliwe z niezłośliwymi przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorób nowotworowych
4. Działanie antybiotyków.	wyjaśnia działanie antybiotyków oraz opisuje ich skutki uboczne
5. Zasady profilaktyki i stosowania leków.	uzasadnia konieczność okresowego wykonywania podstawowych badań kontrolnych (np. badania stomatologiczne, podstawowe badania krwi i moczu, pomiar pulsu i ciśnienia krwi) analizuje informacje dołączane do leków oraz wyjaśnia, dlaczego nie należy bez wyraźnej potrzeby przyjmować leków ogólnodostępnych oraz dlaczego antybiotyki i inne leki należy stosować zgodnie z zaleceniem lekarza (dawka, godziny przyjmowania leku i długość kuracji) przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorób przenoszonych drogą płciową
6. Higiena osobista.	przedstawia podstawowe zasady higieny
7. Znaczenie stresu i odpoczynku.	wymienia czynniki wywołujące stres oraz podaje przykłady pozytywnego i negatywnego działania stresu przedstawia sposoby radzenia sobie ze stresem analizuje związek między prawidłowym wysypianiem się a funkcjonowaniem organizmu, w szczególności wpływ na procesy uczenia się i zapamiętywania oraz odporność organizmu

Chemia

TREŚCI dla klasy II	WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczeń po 6 trymestrze:
1. Sole – nazwy, wzory sumaryczne, strukturalne.	wymienia nazwy i podaje wzory sumaryczne podstawowych soli
2. Otrzymywanie soli różnymi sposobami.	potrafi zaproponować różne metody otrzymywania soli i zapisać odpowiednie równania reakcji
3. Reakcje metali z kwasami. Aktywność metali.	wyjaśnia, jak reagują metale z kwasami, podaje przykłady i zapisuje odpowiednie równanie reakcji
4. Sole łatwo i trudno rozpuszczalne w wodzie.	wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna soli
5. Reakcje strąceniowe.	korzystając z tablicy rozpuszczalności, potrafi zaplanować i przeprowadzić doświadczalnie przykładową reakcję strąceniową oraz zapisać odpowiednie równanie reakcji w postaci cząsteczkowej i jonowej
6. Dysocjacja elektrolityczna soli.	zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej soli, potrafi wskazać i nazwać kationy i aniony
7. Właściwości wybranych soli. NaCl, Na2CO3, CaSO4, NaNO3, KNO3.	podaje przykłady soli występujących w przyrodzie posługując się nazwami i wzorami potrafi przewidzieć przebieg reakcji soli z kwasem, zasadą lub inną solą
8. Sole w przyrodzie i w życiu codziennym.	omawia na przykładach zastosowanie soli w życiu codziennym potrafi wskazać przykłady soli, które w razie spożycia zagrażają zdrowiu i życiu człowieka. omawia na przykładach szkodliwe działanie soli w środowisku

Fizyka

TREŚCI dla klasy II	WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczeń po 6 trymestrze:
1. Elektrostatyka. Elektryzowanie.	potrafi omówić elektryzowanie się ciał przez potarcie, dotyk i indukcję oraz podać interpretację tych zjawisk i prześledzić ruch ładunków, jaki w nich zachodzi
2. Ładunek – jako pojęcie i ładunek elektronu.	opisuje interakcję między ładunkami formułuje i interpretuje prawo Coulomba, potrafi zastosować je w zadaniach
3. Właściwości elektryczne ciał.	potrafi omówić podział substancji ze względu na własności elektryczne podaje przykłady przewodników i izolatorów oraz tłumaczy różnice między nimi
4. Zasada zachowania ładunku.	definiuje ładunek elementarny oraz posługuje się zasadą zachowania ładunku
5. Prąd. Napięcie, natężenie, opór. Prawo Ohma, praca, moc.	opisuje przepływ prądu jako ruch ładunku posługuje się pojęciami: natężenie prądu, napięcie prądu potrafi powiązać je ze sobą za pomocą prawa Ohma oraz zastosować to prawo w prostych obwodach potrafi zdefiniować i obliczyć pracę oraz moc prądu wymienia różne rodzaje energii, które w życiu codziennym otrzymywane są z energii elektrycznej składa proste obwody elektryczne oraz umieszcza w nich odpowiednie mierniki we właściwy sposób

Egzamin klasyfikacyjny z bloku ROZUMNI w klasie II gimnazjum obejmuje wyżej wymienione wymagania programowe i umożliwia uzyskanie ocen z  biologii, chemii i fizyki.