PIĘKNI / Gimnazjum / Klasa III

Cele bloku: PIĘKNI. Przygotowanie do uczestnictwa w kulturze
Pięknie mówimy, piszemy, tworzymy…
Spełniamy wymagania ogólne podstawy programowej języka polskiego, muzyki i plastyki dla szkoły podstawowej i gimnazjum oraz języka polskiego i wiedzy o kulturze dla liceum.

Klasa III

TREŚCI dla klasy III			WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Po 7 trymestrze:
PROPONOWANE TEKSTY KULTURY
KRĄG TEMATYCZNO – PROBLEMOWY	JĘZYK POLSKI	MUZYKA PLASTYKA
			w każdym trymestrze: Uczeń: - redaguje teksty w różnych edytorach tekstu JP III 1.4); - korzysta z elektronicznych środków przekazywania informacji JP III 1.8); - korzysta z przekazów medialnych oraz stosuje ich wytwory w swojej działalności M1.2).
I Powroty do antyku - reinterpretacje antyku - powieść historyczna jako próba opisania świata starożytnego - wzory antyczne w powieści kryminalnej	POEZJA - Józef Czechowicz, Iliada - Tadeusz Nowak, Psalm o powrocie - *Zbigniew Herbert, Przesłanie Pana Cogito PROZA - Henryk Sienkiewicz, Quo vadis - Bolesław Prus, Faraon (fragmenty) - *Agatha Christie, Dwanaście prac Herkulesa - *mitologia: Herkules, historia wojny trojańskiej	MALARSTWO - greckie malarstwo wazowe RZEŹBA - Agessandros, Polidor i Atenodor, Grupa Laokoona	Uczeń: - zna teksty literackie i inne teksty kultury  omawiane na zajęciach, dzieli się refleksjami i odczuciami na ich temat JP II 1.1); - przypisuje dany utwór do właściwego rodzaju literackiego JP II 2.6) – liryka, epika; - interpretuje głosowo wybrane utwory JP II 3.3); - wskazuje podmiot liryczny, narratora, bohaterów w danym tekście literackim JP II 2.2); - rozpoznaje czytany utwór jako powieść historyczną, powieść detektywistyczną JP II 2.7), 2.8); - dostrzega różnorodność postaw społecznych i obyczajowych JP II 4.3); - sporządza opis dzieła sztuki i pisze sprawozdanie z lektury JP III 1.1); - ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i negatywnych JP II 4.1), JP III 2.3) -P 3.1,2 (antyk).
II Czy to jest przyjaźń? Czy to jest kochanie? - pierwsza miłość - dojrzała miłość - postawy miłości - rozstania i tęsknoty - odpowiedzialność za wywołane w drugim człowieku uczucia	POEZJA - Małgorzata Hillar, Poziomka; Zakochana -* Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, wybór wierszy - Adam Mickiewicz, Niepewność - Cyprian Kamil Norwid, W Weronie - Ewa Lipska, O czym myśli dziewczyna na lekcji gramatyki języka polskiego - *Jan Twardowski, Poczekaj - Leopold Staff, *** (więc można kochać…) PROZA - *Orfeusz i Eurydyka, mitologia - Paweł Huelle, Pierwsza miłość DRAMAT - *William Shakespeare, Romeo i Julia	MUZYKA - Marek Grechuta, Niepewność - Stare Dobre Małżeństwo, Z nim będziesz szczęśliwsza FILM - np. Zakochana złośnica, reż. G. Junger, Romeo I Julia, reż. Bob Luhrmann, Pamiętnik, reż. N. Cassavetes lub inny melodramat	Uczeń: - realizuje wymagania szczegółowe wdrażane w poprzednim bloku  na podstawie innych tekstów JP II 1.1); JP II 2.6) – liryka, epika; JP II 3.3); JP II 2.7) – dramat; JP II 2.8) – opowiadanie; JP II 2.4); - omawia na podstawie poznanych tekstów kultury zagadnienia egzystencjalne JPII 4.2); - dostrzega zróżnicowane postawy społeczne JP II 4.3); - ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i negatywnych JP II 4.1); JP III 2.3); - pisze rozprawkę na zadany temat JP III 1.1); - znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej (film) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich JP II 2.10); - wskazuje elementy dramatu (akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, monolog, dialog) JP II 2.9); - uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie JP III 1.5), JP III 2.2); - wypowiada się na temat wysłuchanych utworów muzycznych (M 2.4).

Klasa III

TREŚCI dla klasy III			WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Po 8 trymestrze:
PROPONOWANE TEKSTY KULTURY
KRĄG TEMATYCZNO – PROBLEMOWY	JĘZYK POLSKI	MUZYKA PLASTYKA
III Czy to była kula, synku, czy to serce pękło? - pamięć o tych, którzy zginęli - czas wojny próbą dla człowieka - wojna – czasy słabości i heroizmu	POEZJA - Krzysztof Kamil Baczyński, Elegia o…[chłopcu polskim] - *Czesław Miłosz, Piosenka o porcelanie - Tadeusz Różewicz, Warkoczyk - Anna Kamieńska, Jej śmierć ma 16 lat; Strzelać w oczy człowieka - *Wisława Szymborska, Koniec i początek PROZA - *Ida Fink, Odpływający ogród (wybrane opowiadanie) - Wiesław Myśliwski, Kamień na kamieniu (fragment Cmentarz) -*Aleksander Kamiński, Kamienie na szaniec	MUZYKA - Lao Che, Godzina W FILM - Pianista, reż. R. Polański lub Lista Schindlera - W ciemności, reż. A. Holland	Uczeń: - realizuje wymagania szczegółowe wdrażane w poprzednim bloku  na podstawie innych tekstów JP II 1.1); JP II 2.6) – liryka, epika; JP II 3.3); JP II 2.8) – opowiadanie; JP II 2.4); - uwzględnia w interpretacji kontekst historyczny, biograficzny JP II 3.2); - interpretuje głosowo wybrane utwory (JP II 3.3); - dostrzega różnorodność postaw społecznych, narodowych i obyczajowych JP II 4.3); - pisze sprawozdanie z filmu JP III 1.1); - ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i negatywnych JP II 4.1), JP III 2.3); - wypowiada się na temat wysłuchanych utworów muzycznych (M 2.4); - uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie JPIII 1.5), JP III 2.2).
IV Pytać wciąż będziemy - pytania o los człowieka - życie jako zmaganie się z losem - Hektor, Syzyf, Odyseusz – antyczne postaci literackie zmagające się z przeznaczeniem - marzenia o świecie idealnym - sprawiedliwy osąd - przestrzeganie prawa - motyw sądu w sztuce	POEZJA - Jan Kochanowski, O żywocie ludzkim (fraszka) - Stanisław Barańczak, Południe -* Wisława Szymborska, Utopia -* Adam Mickiewicz, Lilie (ballada) PROZA - *Jan Parandowski, Przygody Odyseusza, mit o Syzyfie - *Homer, Iliada (fragmenty), Odyseja (fragmenty) Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (fragment) - *Biblia (Dekalog) DRAMAT - *Juliusz Słowacki, Balladyna (fragmenty)	MALARSTWO - Hans Memling, Sąd Ostateczny - Michał Anioł, fresk Sąd Ostateczny RZEŹBA - Temida z przepaską na oczach Wycieczka do kościoła Mariackiego	Uczeń: - realizuje wymagania szczegółowe wdrażane w poprzednim bloku  na podstawie innych tekstów JP II 1.1); JP II 2.6) – liryka, epika; JP II 3.3); JP II 2.4); - omawia na podstawie poznanych tekstów kultury zagadnienia egzystencjalne JP II 4.2); - rozpoznaje czytany utwór jako dramat, balladę JP II 2.7); - dostrzega zróżnicowane postawy społeczne JP II 4.3); - ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i negatywnych JP II 4.1); JP III 2.3); - uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie JP III 1.5), JP III 2.2); - dokonuje opisu dzieła sztuki (P 3.2); - rozpoznaje dzieła malarskie Hansa Memlinga i Michała Anioła (P 3.2.).

Klasa III

TREŚCI dla klasy III			WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Po 9 trymestrze:
PROPONOWANE TEKSTY KULTURY
KRĄG TEMATYCZNO – PROBLEMOWY	JĘZYK POLSKI	MUZYKA PLASTYKA
V I widzę coś robił przez tysiąclecia, Człowiecze! - nieustanne wybory życiowe - dokąd zmierza człowiek? - skąd się bierze dobro i zło w człowieku? - wewnętrzne przemiany bohaterów literackich - charakterystyka człowieka współczesnego - bohaterowie literaccy jako inspiracja w codzienności	POEZJA - Leopold Staff, Człowiek - Ewa Lipska, Dyktando - *Wisława Szymborska, Sto pociech - Tadeusz Różewicz, Unde malum? - Małgorzata Hillar, My z drugiej połowy XX wieku - Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (dzieje Jacka Soplicy) PROZA - Leszek Kołakowski, O tolerancji (fragmenty) - *Biblia, Kain i Abel - Opowieści Okrągłego Stołu (fragment Król Artur) - Dezyderata	MUZYKA - Stanisław Sojka, Tolerancja - Czesław Niemen, Dziwny ten świat FILM - Pan Tadeusz (fragmenty), reż. A. Wajda - Zmruż oczy, reż. A. Jakimowski	Uczeń: - realizuje wymagania szczegółowe wdrażane w poprzednim bloku  na podstawie innych tekstów JP II 1.1); JP II 2.6) – liryka, epika; JP II 3.3); JP II 2.4); - omawia na podstawie poznanych tekstów kultury zagadnienia egzystencjalne JP II 4.2); - pisze rozprawkę lub opowiadanie oraz list motywacyjny, podanie i CV JP III 1.1); - ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i negatywnych JP II 4.1), JP III 2.3); - znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych JP II 2.10); - wypowiada się na temat wysłuchanych utworów muzycznych (M 2.4); - uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie JPIII 1.5, JP III 2.2).
VI Radość tworzenia - rola poezji i zadania artysty - twórczość artystyczna jako element ludzkiej egzystencji - czym jest dzieło sztuki?	POEZJA - Miron Białoszewski, Chcą od mojego pisania, Mironczarnia - Kazimierz Przerwa – Tetmajer, W kaplicy Sykstyńskiej - *Wisława Szymborska, Niektórzy lubią poezję - Julian Przyboś, Notre-Dame - *Czesław Miłosz, Zaklęcie - Stanisław Grochowiak, Ars poetica - Tadeusz Różewicz, Prawa i obowiązki PROZA - Jarosław Iwaszkiewicz, Ikar - wspomnienie, pamiętnik podróżnika lub zdobywcy (np. Kinga Choszcz, Moja Afryka lub Marek Kamiński, Moje Bieguny)	MALARSTWO - Leonardo da Vinci, Dama z gronostajem, Mona Liza - malowidła naskalne z jaskiń w Altamirze i w Lascaux RZEŹBA - rzeźby Michała Anioła Spotkanie z twórcą (aktorem lub autorem) lub udział w spektaklu teatralnym	Uczeń: - realizuje wymagania szczegółowe wdrażane w poprzednim bloku  na podstawie innych tekstów JP II 1.1); JP II 2.6) – liryka, epika; JP II 2.7); JP II 3.3); JP II 2.4); - omawia na podstawie poznanych tekstów kultury zagadnienia egzystencjalne JP II 4.2); - dostrzega zróżnicowane postawy społeczne JP II 4.3); - pisze opowiadanie i sporządza opis dzieła sztuki JP III 1.1); - ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i negatywnych JP II 4.1); JP III 2.3); - uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie JPIII 1.5), JP III 2.2); - dokonuje opisu dzieła sztuki P 3.2.); - rozpoznaje dzieła malarskie Leonarda da Vinci i rzeźby Michała Anioła (P 3.2.).

Kształcenie sprawności językowych – cykl nieciągły

Pojęcia z zakresu wiedzy o języku	Materiał i treści nauczania nauczania	Wymagania określone w podstawie programowej
Trymestr 7 (klasa III)
Głoska a litera	-schemat budowy ludzkiego aparatu  mowy, - powstawanie głosek (schemat narządów mowy), - fonetyka jako dyscyplina (opisowa, historyczna, eksperymentalna), - pojęcie głoski (samogłoski, spółgłoski), litery, alfabetu, znaki diakrytyczne, - głoski dźwięczne i bezdźwięczne, - głoski ustne i nosowe; głoski twarde i miękkie, - oznaczanie miękkości głosek, - opis kryteriów podziału samogłosek i głosek (ze względu na miejsce artykulacji), - głoska a sylaba (zgłoska): pojęcie sylaby otwartej i zamkniętej,	II 2.4 - wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu fonetyki (rym, rytm, wyraz dźwiękonaśladowczy)
Upodobnienia (udźwięcznienia i ubezdźwięcznienia)	- upodobnienia pod względem dźwięczności (martwe, żywe; zewnątrzwyrazowe, międzywyrazowe; postępowe, wsteczne), - pod względem artykulacji (żywe; wewnątrzwyrazowe, międzywyrazowe; wsteczne), - uproszczenia grup spółgłoskowych, - akcent (wyrazowy i zdaniowy), zestrój akcentowy - intonacja
Trymestr 8 (klasa III)
Tekst	-analiza strukturalna (język, gatunek, rodzaj itp.) i semantyczna (znaczenie i funkcja) różnorodnych tekstów -język jako system znaków, tekst jako najwyższa jednostka systemu; -etapy tworzenia tekstu.
Trymestr 9 (klasa III)
Ćwiczenie sprawności językowych w roli nadawcy i odbiorcy	-wiedza o języku warunkiem skutecznej komunikacji; -wykorzystywanie wiedzy o języku przewidzianej w podstawie programowej do tworzenia i odbierania tekstów z wyjaśnianiem funkcji zastosowanych środków językowych

W klasie III realizowane są następujące wypowiedzi pisemne: trymestr I - podanie trymestr II - życiorys, CV, list motywacyjny trymestr III - rozprawka Odwołania do podstawy programowej: III 1.1 - tworzy spójne wypowiedzi ustne oraz pisemne; III 1.2 - stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź; III 1.3 - tworzy plan twórczy własnej wypowiedzi; III 1.4 - dokonuje starannej redakcji tekstu napisanego ręcznie i na komputerze, poprawia ewentualne błędy językowe, ortograficzne i interpunkcyjne; III 2.1 - rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową - stosuje się do niej; III 3.2 - sprawne posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny; III 2.3 - dąży do precyzyjnego wysławiania się, świadomie dobiera synonimy i antonimy

Egzamin klasyfikacyjny z bloku PIĘKNI w klasie III gimnazjum obejmuje wyżej wymienione wymagania programowe i przewiduje sklasyfikowanie z języka polskiego.