PIĘKNI / Gimnazjum / Klasa II

Cele bloku: PIĘKNI. Przygotowanie do uczestnictwa w kulturze
Pięknie mówimy, piszemy, tworzymy…
Spełniamy wymagania ogólne podstawy programowej języka polskiego, muzyki i plastyki dla szkoły podstawowej i gimnazjum oraz języka polskiego i wiedzy o kulturze dla liceum.

Klasa II

TREŚCI dla klasy II			WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Po 4 trymestrze:
PROPONOWANE TEKSTY KULTURY
KRĄG TEMATYCZNO – PROBLEMOWY	JĘZYK POLSKI	MUZYKA PLASTYKA
I Cieszę się, że myślę - wartość życia we wszystkich jego przejawach - różnorodność ludzkich doświadczeń - odwieczne pytanie literatury: co jest w życiu najważniejsze - różne oblicza życia – jego jasne i ciemne strony	POEZJA - Stanisław Barańczak, Wypełnić nieczytelnym pismem - Miron Białoszewski, Autoportret radosny - Jan Kochanowski, fraszka Do gór i lasów, pieśń Nie porzucaj nadzieje - *Julian Tuwim, Życie - *Kazimierz Wierzyński, Zielono mam w głowie PROZA - *Sławomir Mrożek, Śpiąca królewna - *Małgorzata Musierowicz, Czarna polewka lub Sprężyna - *Biblia, fragmenty Księgi Koheleta (Wszystko ma swój czas, Nic nowego pod słońcem)	MUZYKA - Ludwik van Beethoven, IX symfonia (fragmenty) FILM - Jasminum, reż. J.J. Kolski - Czekolada, reż. Lasse Hallström	Uczeń: - omawia na podstawie poznanych tekstów kultury zagadnienia egzystencjalne JPII 4.2); - dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość JPII 4.3); - interpretuje głosowo wybrane utwory (JPII 3.3); - wypowiada się na temat wysłuchanych utworów muzycznych M 2.4.); - rozpoznaje kompozytorów reprezentatywnych dla danej epoki M 1.4); - rozpoznaje dany utwór jako powieść obyczajową, opowiadanie obyczajowe JP II 2.8); - porządkuje chronologicznie wydarzenia w tekście prozatorskim JP II 2.1); - opisuje przeżycia, charakteryzuje bohatera literackiego oraz pisze sprawozdanie z filmu JP III 1.1); - wskazuje funkcje:  środków stylistycznych w analizowanym utworze JP II 2.4), puenty w utworze JP II 2.5); - ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczących wartości pozytywnych i negatywnych JPII 4.1).
II Z głową ciężką na karabinie… - destrukcyjna siła wojny - docenianie życia w czasach pokoju - wolność jako jedna z ważniejszych wartości	POEZJA - Krzysztof Kamil Baczyński, Z głową na karabinie - *Zbigniew Herbert, Pan od przyrody - Adam Mickiewicz, Reduta Ordona - Antoni Słonimski, Alarm - Agnieszka Osiecka, Miasteczko Bełz PROZA - *Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego - Roma Ligocka, Dziewczynka w czerwonym płaszczyku (fragment)	MUZYKA - Sypka Warszawa, wykonanie Anna Maria Jopek - Antonina Krzysztoń, Elegia miasteczek żydowskich - Mirosław Czyżykiewicz, Giną ludzie (piosenka o Bośni) - Maciej Balcar, Wolność FILM - Pamiętnik z powstania warszawskiego, reż. M. Zmarz-Koczanowicz - Korczak, reż. A. Wajda Śladami II wojny światowej w Gdańsku (wystawa lub spacer po ulicach Gdańska) – wycieczka organizowana z nauczycielem historii	Uczeń: - realizuje wymagania szczegółowe wdrażane już w poprzednim bloku  na podstawie innych tekstów por. JP II 1.1); JP II 3.3); JP II 2.7) - pamiętnik; JP II 2.4); oraz - omawia na podstawie poznanych tekstów kultury zagadnienia egzystencjalne JP II 4.2), dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, narodowych JP II 4.3); - ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i negatywnych JP II 4.1); JP III 2.3); - dokonuje opisu przeżyć lub opisu sytuacji JP III 1.1); - uwzględnia w interpretacji potrzebny kontekst historyczny lub biograficzny JP II 3.2); - uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie JP III 1.5, JP III 2.2); - wypowiada się na temat wysłuchanych utworów muzycznych i poezji śpiewanej M 2.4.).

Klasa II

TREŚCI dla klasy II			WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Po 5 trymestrze:
PROPONOWANE TEKSTY KULTURY
KRĄG TEMATYCZNO – PROBLEMOWY	JĘZYK POLSKI	MUZYKA PLASTYKA
III Umrzeć – tego się nie robi kotu… - śmierć wpisana w życie każdego człowieka - wobec choroby i niepełnosprawności - wobec starości - cierpienie jako czynnik kształtowania charakteru	POEZJA - Jan Kochanowski, wybrane treny - Bolesław Leśmian, Urszula Kochanowska, Odjazd - *Pieśń o Rolandzie (wybrane fragmenty) - Władysław Broniewski, wybrane wiersze z tomu Anka (np. Firanka, Obietnica, Anka, *** [Anka to już trzy i pół roku…]) - *Wisława Szymborska, Muzeum, Kot w pustym mieszkaniu - Miron Białoszewski, Wywiad - *Jan Twardowski, Spieszmy się kochać ludzi PROZA - Eric–Emmanuel Schmitt, Oskar i pani Róża (*literatura współczesna) - Bolesław Prus, Kamizelka (*wybrana nowela) - Anna Kamieńska, Był człowiek imieniem Hiob - M. Wach, Każdy ma swoje Kilimandżaro	MUZYKA - Wolfgang Amadeusz Mozart, Requiem - T. Woźniak, Zegarmistrz światła FILM - 4. piętro, reż. Antonio Mercero	Uczeń: - realizuje wymagania szczegółowe wdrażane już w poprzednim bloku  na podstawie innych tekstów por. JP II 1.1; JP II 3.3; JP II 2.2; JP II 2.7 – nowela; JP II 2.4); oraz - interpretuje głosowo wybrane utwory JP II 3.3); - wypowiada się na temat wysłuchanych utworów muzycznych M 2.4.; - rozpoznaje kompozytorów; reprezentatywnych dla danej epoki M 1.4; - porządkuje chronologicznie wydarzenia w tekście prozatorskim JP II 2.1); - na podstawie poznanych tekstów kultury omawia ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne; m.in. lęk, śmierć, cierpienie, nadzieja JP II 4.2); - pisze rozprawkę i sprawozdanie z filmu JP III 1.1); - ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i negatywnych JP II 4.1); - uwzględnia w interpretacji potrzebny kontekst biograficzny JP II 3.2).
IV  Potrzebujemy przewodników - praca nad kształtowaniem własnego charakteru - problemy dorastania we  współczesnym świecie - problemy życia rodzinnego	POEZJA - Leopold Staff, Kowal PROZA - Leszek Kołakowski, Charyzmatyczny przywódca, charyzmatyczny nauczyciel (fragmenty) - J. Gaarder, Świat Zofii (fragment o Sokratesie) - Barbara Rosiek, Pamiętnik narkomanki (fragmenty) - *Antoine de Saint-Exupéry, Mały Książę	MUZYKA - Bob Dylan, Odpowie ci wiatr FILM - Stowarzyszenie Umarłych Poetów, reż. P. Weir	Uczeń: - realizuje wymagania szczegółowe wdrażane w poprzednim bloku  na podstawie innych tekstów JP II 1.1; JP II 3.3; JP II 2.7; JP II 2.4); - omawia na podstawie poznanych tekstów kultury zagadnienia egzystencjalne JP II 4.2), dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, narodowych JP II 4.3); - ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i negatywnych JP II 4.1); JP III 2.3); - dokonuje opisu przeżyć lub opisu sytuacji JP III 1.1); - uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie JP III 1.5), JP III 2.2); - wypowiada się na temat wysłuchanych utworów muzycznych M 2.4.

Klasa II

TREŚCI dla klasy II			WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Po 6 trymestrze:
PROPONOWANE TEKSTY KULTURY
KRĄG TEMATYCZNO – PROBLEMOWY	JĘZYK POLSKI	MUZYKA PLASTYKA
V Wobec drugiego człowieka - człowiek istotą społeczną - tolerancja dla inności - konformizm i oportunizm - manipulacja - ocena siebie na tle innych	POEZJA Np.: - Ignacy Krasicki, wybrane bajki - Leopold Staff, Kochać i tracić, O miłości wroga - *Julian Tuwim, Litania - Kazimierz Przerwa–Tetmajer, Kto zawsze tylko żył w pustyni… - *Zbigniew Herbert, Domysły na temat Barabasza - Phil Bosmans, ***[kim byłbym…] PROZA -* Ryszard Kapuściński, Heban (wybrane fragmenty) - Harper Lee, Zabić drozda (fragment) DRAMAT - *Molier, Skąpiec lub Świętoszek	FILM - Matrix, reż. A. i L. Wachowscy lub Truman Show, reż. P. Weir	Uczeń: - realizuje wymagania szczegółowe wdrażane już w poprzednim bloku  na podstawie innych tekstów JP II 1.1; JP II 3.3; JP II 2.2; JP II 2.7 – dramat; JPII 2.4); oraz - dostrzega różnorodność postaw społecznych i obyczajowych JP II 4.3); - pisze sprawozdanie z filmu i charakterystykę postaci literackiej JP III 1.1); - rozpoznaje gatunek publicystyczny – reportaż JP I 1.10); - ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i negatywnych JP II 4.1), JP III 2.3).
VI Wobec rodziny - wartość rodziny w życiu człowieka - wsparcie najbliższych - odpowiedzialność za członków rodziny - szacunek dla rodziców, dziadków - rodzeństwo	POEZJA - *Czesław Miłosz, Ojciec w bibliotece - Tadeusz Różewicz, Ojciec - Jalu Kurek, Matce - *Konstanty Ildefons Gałczyński, Spotkanie z matką (fragment) - Józef Baran, Bajka o babciach - *Maria Pawlikowska – Jasnorzewska, Babka, Dziadek PROZA - Alice Kuipers, Życie na drzwiach lodówki (całość lub fragmenty) - Magdalena Samozwaniec, Maria i Magdalena (fragmenty)	MALARSTWO S. Wyspiański, Macierzyństwo           MUZYKA E. Geppert, Rozmowa z dziadkiem            FILM Mój rower, reż. P. Trzaskalski TEATR  Moralność pani Dulskiej Teatru Telewizji	Uczeń: - realizuje wymagania szczegółowe wdrażane w poprzednim bloku  na podstawie innych tekstów JP II 1.1; JP II 2.6 – liryka, epika; JP II 3.3; JP II 2.4); oraz - omawia na podstawie poznanych tekstów kultury zagadnienia egzystencjalne JP II 4.2); - dostrzega zróżnicowane postawy społeczne, obyczajowe JP II 4.3); - ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i negatywnych JPII 4.1; JP III 2.3); - pisze rozprawkę na zadany temat oraz opis dzieła sztuki JP III 1.1); - znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej (film) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich JP II 2.10); - uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie JP III 1.5), JP III 2.2); - wypowiada się na temat wysłuchanych utworów muzycznych M 2.4; - dokonuje opisu dzieła sztuki P 3.2.

Kształcenie sprawności językowych – cykl nieciągły

Pojęcia z zakresu wiedzy o języku	Materiał i treści nauczania nauczania	Wymagania określone w podstawie programowej
Trymestr 4 (klasa II)
Rodzaje wypowiedzi oraz związki i szeregi wypowiedzenia	- wypowiedzenie (czasownikowe, nieczasownikowe; oznajmujące, pytające, rozkazujące), - zdanie (rozwinięte i nierozwinięte; pojedyncze i złożone- współrzędne i podrzędne), - równoważnik zdania; - związki główne i związki poboczne w zdaniu.	I 3. 5 - rozpoznaje w zdaniach i równoważnikach zdań różne rodzaje podmiotów, orzeczeń, dopełnień, okoliczników oraz przydawkę, rozumie ich funkcję; I. 1. 4 - odróżnia informację o faktach od opinii; I 3. 6 - rozróżnia rodzaje zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie, imiesłowowe równoważniki zdań, zdania bezpodmiotowe oraz rozumie ich funkcje w wypowiedzi; III 2. 5 - stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach, dostosowuje szyk wyrazów i zdań składowych do wagi jaka nadaje przekazywanym informacjom; III 2. 6 - wykorzystuje wiedzę o składni w stosowaniu reguł interpunkcyjnych, stosuje średnik; III 2. 7 - przekształca części zdania pojedynczego w zdania podrzędne i odwrotnie, przekształca konstrukcję strony biernej w stronę czynną i odwrotnie, zamienia formy osobowe czasownika na imiesłowe i odwrotnie - ze świadomością ich funkcji i odpowiednio do celu całej wypowiedzi, zamienia mowę niezależną na zależną; III 2. 10 - stosuje poprawne formy odmiany czasowników (w tym imiesłowów)
Zdanie pojedyncze; części zdania (podmiot i orzeczenie; przydawka, dopełnienie, okoliczniki)	- rola podmiotu i orzeczenia w zdaniu. - podmiot -rodzaje. - zdania bezpodmiotowe. - orzeczenie i jego rodzaje (czasownikowe i imienne). - orzeczenie a strony czasownika. - dopełnienie (bliższe i dalsze). - przydawka - podział (przymiotnikowa, zaimkowa, imiesłowowa, liczebnikowa, rzeczowna, dopełniaczowa). - okolicznik: -rola okolicznika w zdaniu, -rodzaje okoliczników (miejsca, miary, przyzwolenia, względu, czasu, warunku, przyczyny, sposobu)
Trymestr 5 (klasa II)
Analiza składniowa zdania pojedynczego oraz złożonego; Mowa zależna i niezależna; Opinia a informacja	-analiza składniowa zdań złożonych: - zdania złożone współrzędnie (przeciwstawne, łączne, wynikowe, wyłączające, rozłączne i włączne; spójnikowe i bezspójnikowe), - zdania złożone podrzędnie, - zdania wielokrotnie złożone, - zdania eliptyczne i rozwijające, - zdania złożone z imiesłowowym równikiem zdania. -mowa zależna i niezależna: - cytowanie, - dwukropek, - cudzysłów, - zmiana mowy niezależnej na zależną i odwrotnie, - mowa pozornie zależna; -opinia a informacja: - odróżnienie informacji od opinii, - środki językowe stosowane w opinii
Trymestr 6 (klasa II)
Słownictwo zapożyczenia, słowotwórstwo i inne sposoby bogacenia słownictwa	Dowolnie wybrane teksty; słowniki: poprawnej polszczyzny, synonimów, frazeologizmów. - podział wyrazu: proste (niepodzielne słowotwórczo, podzielne słowotwórczo), złożone (zestawienia, zrosty, złożenia), - wyrazy podstawowe i pochodne, - rodzaje formantów (prefiksy, sufiksy, interfiksy, formanty zerowe), - funkcje formantów (gramatyczna i jakościowa) - słowa: wyrazy pokrewne, ---rdzeń i rodzina wyrazów; -zapożyczenia, -analiza znaczeń wybranych wyrazów, rozważania semantyczne; -wieloznaczność, bliskoznaczność, równoznaczność	I 3.2 – rozpoznaje wyrazy wieloznaczne; I 3.3 – dostrzega zróżnicowanie słownictwa; I 3.7 – odróżnia temat fleksyjny od końcówki; I 3.9 – rozpoznaje temat słowotwórczy i format w wyrazach pochodnych i wskazuje funkcje formantów w nadawaniu znaczenia wyrazom pochodnym;
Podział fleksyjny, morfemowy, słowotwórczy:	- analiza słowotwórcza wyrazów, - klasyfikacja wyrazów (klasy rzeczowników, klasy przymiotników), - znaczenie strukturalne a znaczenie słownikowe (wyraz, znaczenie słownikowe, znaczenie słowotwórcze, podstawowe znaczenie wyrazu, treść wyrazu, zakres wyrazu) - przypomnienie wiadomości o klasyfikacji wyrazów (np. konkretne, abstrakcyjne, eufemizmy, neologizmy)

W klasie II realizowane są następujące wypowiedzi pisemne: trymestr I - sprawozdanie z lektury i filmu lub przedstawienia teatralnego trymestr II - rozprawka trymestr III - dedykacja Odwołania do podstawy programowej: III 1.1 - tworzy spójne wypowiedzi ustne oraz pisemne; III 1.2 - stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź; III 1.3 - tworzy plan twórczy własnej wypowiedzi; III 1.4 - dokonuje starannej redakcji tekstu napisanego ręcznie i na komputerze, poprawia ewentualne błędy językowe, ortograficzne i interpunkcyjne; III 2.1 - rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową - stosuje się do niej; III 3.2 - sprawne posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny; III 2.3 - dąży do precyzyjnego wysławiania się, świadomie dobiera synonimy i antonimy

Egzamin klasyfikacyjny z bloku PIĘKNI w klasie II gimnazjum obejmuje wyżej wymienione wymagania programowe i przewiduje sklasyfikowanie z języka polskiego.