UWAGA: TO STRONA ARCHIWALNA! Zawiera dokumenty programowe obowiązujące do roku szkolnego 2016/17 w Akademiach Dobrej Edukacji prowadzonych przez Stowarzyszenie "Dobra Edukacja". Wymagania przedmiotowe dotyczą jeszcze niektórych klas w latach 2017-2022 - zgodnie z opisem na stronie Instytutu Dobrej Edukacji. Wszelkich aktualnych informacji dotyczących Instytutu prosimy szukać na jego aktualnej stronie.

BOGACI / Liceum / Wymagania programowe rozszerzone z wiedzy o społeczeństwie dla klasy III


TREŚCI
WYMAGANIA
Klasa III
Po 1 trymestrze uczeń potrafi:

Istota Prawa
1.     Prawo i systemy prawne
2.     Rzeczpospolita Polska jako państwo prawa
3.     Prawo cywilne i rodzinne
4.     Prawo karne
5.     Prawo administracyjne
6.     Obywatel wobec prawa

ü  zna zasady hierarchiczności, spójności i zupełności w systemie prawnym
ü  potrafi rozpoznać rodzaje prawa
ü  potrafi rozróżnić źródła, z których wywodzą się normy w różnych systemach (29.1−29.3PP)
ü   określa istotę władzy rodzicielskiej oraz praw i obowiązków dzieci a także sprawy regulowane przez prawo cywilne: rzeczowe, zobowiązań, rodzinne, spadkowe i handlowe podstawowe pojęcia prawa cywilnego (osoba fizyczna, osoba prawna, zdolność prawna a zdolność do czynności prawnych, odpowiedzialność cywilna)
ü  zna podstawowe zasady postępowania cywilnego oraz sposoby zaskarżania orzeczeń
ü  potrafi przeanalizować małżeństwo jako instytucję prawną (warunki zawarcia małżeństwa, prawa i obowiązki małżonków, wspólnota majątkowa, rozwód, separacja, małżeństwo a konkubinat)
ü  potrafi posługiwać się w analizie przypadku podstawowymi pojęciami i zasadami prawa cywilnego (32.1-32.5 PP)
ü  zna podstawowe pojęcia i zasady prawa karnego (odpowiedzialność, karna, przestępstwo a wykroczenie, zbrodnia i występek, zasada domniemania niewinności)
ü  potrafi przedstawić przebieg postępowania karnego oraz uczestniczące w nim organy i strony
ü  podaje przykłady przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego i prywatnego
ü  wie jakie są kary i środki karne obowiązujące w polskim prawie
ü  zna prawa przysługujące ofierze, oskarżonemu i świadkowi
ü  zna zasady wnoszenia apelacji i kasacji w sprawach karnych
ü  zna role oskarżyciela posiłkowego (33.1-33.4 PP)
ü  zna strukturę sądownictwa administracyjnego i przebieg postępowania administracyjnego
ü  wyjaśnić, jak odwołać się od decyzji i postanowień organów administracyjnych (odwołanie, zażalenie, skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego, skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego)
ü  wskazuje różnicę między aktami administracyjnymi a innymi rodzajami dokumentów (34.1-34.3 PP)
ü  wymienia instytucje i osoby, do których można się zwrócić o pomoc prawną w konkretnych sytuacjach
ü  potrafi odnaleźć w odpowiednim akcie prawnym przepisy dotyczące wybranego kazusu prawnego i je zinterpretować
ü  potrafi redagować pisma według wzorów: fikcyjnego pozwu w sprawie cywilnej, zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, odwołania od decyzji administracyjnej (35.1-35.3PP)


Prawa człowieka
1.     1.Czym są prawa człowieka?
2.     System ochrony praw człowieka Europie i na świecie .
3.     Ochrona praw człowieka w Polsce


ü  zna historyczny rodowód praw człowieka
ü  zna prawa i wolności osobiste, polityczne, ekonomiczne, społeczne oraz kulturalne
ü  wie dlaczego dochodzi do łamania praw człowieka na wielką skalę przez reżimy autorytarne
ü  potrafi przedstawić argumenty na rzecz uniwersalności praw
ü  potrafi wskazać, do której generacji należą poszczególne prawa (36.1-36.4PP)
ü  zna system ochrony praw człowieka funkcjonujący na mocy Powszechnej deklaracji praw człowieka oraz Międzynarodowych paktów praw człowieka uchwalonych przez Zgromadzenie Ogólne ONZ
ü  zna system ochrony praw człowieka w ramach Rady Europy oraz Unii Europejskiej oraz sposób działania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu
ü  zna rodzaje spraw, jakie rozpatruje Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu
ü  potrafi ocenić znaczenie Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze dla systemu ochrony praw człowieka na świecie
ü  potrafi interpretować przypadki naruszania praw i wolności w różnych państwach z punktu widzenia międzynarodowych standardów praw człowieka
ü  potrafi sformułować według wzoru skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu lub Komitetu Praw Człowieka w Genewie
ü  potrafi opisać i ocenić działania wybranych organizacji pozarządowych zajmują cych się ochrona praw człowieka (38.1-38.7 PP)
ü  zna prawa i wolności zagwarantowane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
ü  wie, jakie są środki i mechanizmy ochrony praw i wolności w Polsce
ü  potrafi odnieść opisywane w mediach przypadki naruszenia praw lub wolności do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
ü  potrafi przeanalizować stan przestrzegania praw mniejszości narodowych, etnicznych i religijnych
ü  potrafi zredagować pracę na temat naruszania i ochrony praw człowieka w wybranej dziedzinie
ü  zna problemy związane z prawami socjalnymi i sposobem ich realizacji przez państwo (37.1-37.5 PP)




TREŚCI
WYMAGANIA
Klasa III
Po 2 trymestrze uczeń potrafi:

Stosunki międzynarodowe
1.     Stosunki międzynarodowe w wymiarze globalnym
2.     Współczesne konflikty międzynarodowe
3.     Globalizacja współczesnego świata
4.     Organizacja Narodów Zjednoczonych
5.     Międzynarodowy system bezpieczeństwa
6.     Integracja europejska po II wojnie światowej
7.     7 Unia Europejska
8.     Europa wśród światowych mocarstw
9.     Polska polityka zagraniczna

ü  zna podmioty oraz zasady prawa
ü  wymienia konflikty, którym towarzyszy terroryzm
ü  zna inicjatywy na rzecz pokoju, demokracji i praw człowieka z uwzględnieniem działań laureatów Pokojowej Nagrody
ü  zna przyczyny dysproporcji między globalną Północą i globalnym Południem oraz mechanizmy i działania, które zmniejszają lub powiększają tę nierówność
ü  wie, jakie są wzajemne zależności pomiędzy państwami ubogimi i bogatymi w polityce, ekonomii, kulturze i ekologii
ü  scharakteryzuje na wybranych przykładach najczęściej stosowane metody rozwiązywania sporów między państwami
ü  omawia przyczyny konfliktów zbrojnych we współczesnym świecie
ü  potrafi opisać przyczyny konfliktów, którym towarzyszy terroryzm oraz motywy i sposoby działania terrorystów
ü  potrafi przedstawić strategie zwalczania terroryzmu
ü  ocenia możliwości prowadzenia akcji humanitarnych, współpracy rozwojowej oraz interwencji pokojowych na obszarach dotkniętych konfliktami zbrojnymi ze względu na ocenę ich skuteczności oraz wie, jakie są wzajemne zależności pomiędzy państwami ubogimi i bogatymi w polityce, ekonomii, kulturze i ekologii (40.1, 40.3−40.4, 44.2, 44.PP)
ü  wie, jakie przemiany, nastąpiły w Europie i na świecie po upadku komunizmu
ü  zna cele i metody działania ONZ oraz kompetencje jej organów (Zgromadzenia Ogólnego, Rady Bezpieczeństwa, sekretarza generalnego, Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, Rady Gospodarczej i Społecznej)
ü  zna genezę NATO
ü  zna cele i organy Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego
ü  potrafi wymienić najważniejsze operacje wojskowe NATO a także regionalne systemy bezpieczeństwa i współpracy
ü  potrafi scharakteryzować działania następujących organizacji: WHO (Światowa Organizacja Zdrowia), ILO (Międzynarodowa Organizacja Pracy), FAO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa), IMF (Międzynarodowy Fundusz Walutowy), IBRD (Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju), WTO (Światowa Organizacja Handlu), OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczeji Rozwoju), UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury), UNIDO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Przemysłowego), IAEA (Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej), UNICEF (Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci), UNHCR (Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców)
ü  potrafi ocenić znaczenie regionalnych systemów bezpieczeństwa i współpracy dla danego regionu i świata
ü  potrafi ocenić wpływ członkostwa w NATO na pozycję międzynarodową i poziom bezpieczeństwa Polski (41.1-41.3 PP)
ü  potrafi przedstawić genezę i przebieg integracji europejskiej
ü  zna sposób powoływania, działania i najważniejsze kompetencje instytucji Unii Europejskiej
ü  zna najważniejsze postanowienia traktatów Unii Europejskiej
ü  znacele, genezę i zasady działania Rady Europy
ü  zna genezę, cele i sposób działania Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
ü  potrafi określić sposoby podejmowania decyzji politycznych i gospodarczych w Unii Europejskiej w odniesieniu do zasad pomocniczości i solidarności
ü  zna zasady tworzenia prawa unijnego
ü  wie, jakie są problemy związane z dalszym rozszerzeniem i reformą Unii Europejskiej
ü  potrafi przedstawić procedurę uchwalania budżetu unijnego oraz główne dochody i wydatki budżetowe
ü  potrafi ocenić rolę Rady Europy we współczesnej Europie
ü  potrafi przedstawić procedurę uchwalania budżetu unijnego oraz główne dochody i wydatki budżetowe
ü  potrafi ocenić rolę Rady Europy we współczesnej Europie (43.1, 43.6−43.8PP)
ü  określa znaczenie strategicznych zasobów naturalnych w polityce międzynarodowej
ü  określa znaczenie supermocarstw i mocarstw regionalnych dla ładu światowego
ü  potrafi rozróżnić typy ładów światowych (jedno-, dwu-i wielobiegunowy) w odwołaniu do historii XX i XXI (44.1-44.3 PP)
ü  zna prawa i obowiązki wynikające z posiadania obywatelstwa Unii Europejskiej, w tym możliwości skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich Unii Europejskiej
ü  zna ogólne zasady korzystania z funduszy unijnych przez obywateli, przedsiębiorstwa i inne organizacje w Polsce
ü  wie, na czym polega swobodny przepływ osób, kapitału, towarów i usług w Unii Europejskiej oraz jakie są zasady przekraczania granic przez polskich obywateli (w strefie Schengen i poza nią)
ü  potrafi ocenić skutki uczestnictwa Polski w Unii Europejskiej
ü  potrafi wyszukać informacje o możliwościach podejmowania nauki i pracy w państwach Unii Europejskiej
ü  potrafi posługiwać się dokumentem Europass (45.1-45.5 PP)
ü  zna główne kierunki polskiej polityki zagranicznej po 1989 r. i sposoby jej prowadzenia
ü  zna zasadę racji stanu i jej znaczenie w polityce zagranicznej państwa
ü  określa wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na politykę zagraniczną państwa
ü  potrafi przedstawić działania Polski w dziedzinie pomocy rozwojowej
ü  potrafi scharakteryzować relacje Polski z wybranymi państwami na podstawie samodzielnie zebranych informacji (39.1-39.5 PP)



TREŚCI
WYMAGANIA
Klasa III
W 3 trymestrze

Powtórzenie wiadomości