BOGACI / Liceum / Wymagania programowe rozszerzone z historii dla klasy III

Cele bloku: BOGACI. Rozumienie rzeczywistości społecznej

Jesteśmy bogaci naszym dziedzictwem, umiemy być przedsiębiorczy.

Spełniamy wymagania ogólne podstawy programowej historii i społeczeństwa dla szkoły podstawowej, historii, geografii i wiedzy o społeczeństwie dla gimnazjum i liceum oraz podstaw przedsiębiorczości dla liceum.

Wymagania programowe rozszerzone z historii dla klasy III liceum

Wymagania na 7 trymestr

Historia – wymagania programowe rozszerzone

TREŚCI dla klasy III	WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczeń po 7 trymestrze:
1. Europa mocarstw. Rywalizacja mocarstw europejskich na przełomie XIX/XX wieku. Narastanie sprzeczności narodowych na przełomie XIX i XX wieku. I wojna światowa i jej skutki. System wersalski. Próby rewizji porządku wersalskiego.	wyjaśnia genezę I wojny światowej i opisuje charakter działań wojennych przedstawia genezę i charakteryzuje przebieg rewolucji rosyjskich w 1917 r. wyjaśnia wpływ wydarzeń rewolucyjnych w Rosji na przebieg I wojny światowej opisuje zmiany na mapie politycznej Europy i świata po I wojnie światowej omawia polskie orientacje polityczne oraz działalność polskich formacji wojskowych w okresie I wojny światowej wyjaśnia zmiany zachodzące w polityce mocarstw wobec sprawy polskiej, w tym charakteryzuje stanowisko Rosji i Stanów Zjednoczonych
2. Państwo terroru. Faszystowska organizacja życia publicznego. Kryzys społeczno-polityczny po I wojnie światowej. Ruch faszystowski i jego ideologia – faszystowska wizja państwa. Powstanie faszystowskiego państwa we Włoszech i jego organizacja. Dojście Hitlera do władzy w 1933 r. Organizacja totalitarnej III Rzeszy. Teoria i praktyka faszyzmu niemieckiego. System terroru. Porównanie faszyzmu włoskiego i niemieckiego. Idee faszystowskie w innych krajach.	objaśnia społeczne, gospodarcze, polityczne i kulturowe uwarunkowania rządów autorytarnych w Europie Środkowowschodniej, faszyzmu włoskiego i nazizmu oraz charakteryzuje aktywność międzynarodową Włoch i Niemiec w latach trzydziestych XX wieku
3. Czerwone imperium. Kształtowanie się państwa radzieckiego w okresie rewolucji i wojny domowej w latach 1917–1922. Utworzenie ZSRR. Dyktatura partii komunistycznej. Organizacja państwa. System represji. Kult Stalina.	wyjaśnia przyczyny zwycięstwa bolszewików w Rosji oraz charakteryzuje najistotniejsze przemiany zachodzące w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym w ZSRR do końca lat trzydziestych XX wieku prezentuje stanowiska nauk społecznych na temat genezy i mechanizmów działania systemów totalitarnych porównuje systemy totalitarne oraz charakteryzuje ich imperialne cele ocenia politykę świata zachodniego wobec totalitaryzmu nazistowskiego i komunizmu
4. Lata dwudzieste, lata trzydzieste. Gospodarka państw uprzemysłowionych po wielkiej wojnie. Wielki kryzys 1929–33 i próby jego przezwyciężenia. Przemiany w życiu społecznym. Powstanie kultury masowej. Główne trendy kulturowe okresu międzywojennego.	charakteryzuje proces demokratyzacji społeczeństw międzywojennych i ustrojów politycznych, z uwzględnieniem następstw I wojny światowej, przemian cywilizacyjnych, w tym kultury masowej charakteryzuje życie gospodarcze okresu międzywojennego i wyjaśnia mechanizm wielkiego kryzysu gospodarczego oraz porównuje sposoby przezwyciężania jego skutków w Stanach Zjednoczonych i w Europie rozpoznaje dorobek kulturowy okresu międzywojennego
5. Narodziny wolnej Polski. Orientacje polityczne w społeczeństwie polskim w przededniu I wojny światowej. Akt 5 listopada i tworzenie się polskiej administracji. Rada Regencyjna. Komitet Narodowy Polski w Paryżu. Powstanie ośrodków polskiej władzy politycznej – Rząd Ludowy, Polska Komisja Likwidacyjna, Rada Narodowa Śląska Cieszyńskiego, Naczelna Rada Ludowa. Objęcie władzy przez J. Piłsudskiego i powstanie centralnych organów państwowych.	opisuje proces kształtowania się terytorium II Rzeczypospolitej, w tym powstanie wielkopolskie i powstania śląskie oraz plebiscyty, a także wojnę polsko-bolszewicką
6. II Rzeczpospolita i jej ustrój. Kształt terytorialny i skład narodowościowy. Organizacja państwa w początkowym okresie istnienia II Rzeczypospolitej Polskiej. Konstytucja marcowa z 1921 r. Rządy parlamentarne lat 1919–1926. Przewrót majowy i ograniczenie demokracji przez obóz sanacyjny. Konstytucja kwietniowa z 1935 r. Dekompozycja obozu rządowego po 1935 r.	omawia charakterystyczne cechy ustroju II Rzeczypospolitej na podstawie konstytucji z 1921 i 1935 r. opisuje główne ugrupowania polityczne II Rzeczypospolitej, ich aktywność w życiu politycznym oraz przywódców wyjaśnia przyczyny kryzysu demokracji parlamentarnej w II Rzeczypospolitej charakteryzuje przyczyny i konsekwencje przewrotu majowego
7. Społeczeństwo, gospodarka i kultura II RP Porażki i sukcesy w procesie unifikacji państwa. Konflikty społeczne. Wielki kryzys gospodarczy w Polsce. Polityka gospodarcza E. Kwiatkowskiego. Osiągnięcia gospodarcze II RP. Kultura Polski międzywojennej.	charakteryzuje i ocenia dorobek gospodarczy II Rzeczypospolitej analizuje strukturę społeczeństwa II Rzeczypospolitej, w tym strukturę narodowościowo-wyznaniową oraz politykę II Rzeczypospolitej wobec mniejszości narodowych i jej uwarunkowania charakteryzuje dorobek kulturowy II Rzeczypospolitej
8. Polityka zagraniczna II Rzeczpospolitej. Sojusz polityczne i wojskowe II RP. Rapallo i Locarno a pozycja międzynarodowa Polski. Koncepcje polityki zagranicznej J. Piłsudskiego. Relacje z Niemcami i ZSRR. Polska wobec kryzysu czechosłowackiego. Żądania Niemiec wobec Polski. Pakt Ribbentrop–Mołotow i jego konsekwencje dla Polski.	wyjaśnia uwarunkowania polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej wyjaśnia genezę II wojny światowej prezentuje oceny polskiej historiografii dotyczące II Rzeczypospolitej wyjaśnia uwarunkowania współpracy niemiecko-radzieckiej w latach 1939–1941 i jej konsekwencje dla państw i narodów Europy Środkowej
9. Wojna obronna Polski 1939 .Położenie geopolityczne i militarne Polski w przededniu wybuchu II wojny światowej. Agresja niemiecka 1.09.1939. Bitwa graniczna. Wypowiedzenie wojny Niemcom przez Wielką Brytanię i Francję. Najazd sowiecki 17.09.1939. Ostanie punkty oporu (Warszawa, Hel) .Powstanie rządu RP na obczyźnie.	opisuje przebieg i następstwa wojny obronnej Polski w 1939 r.
10. Blitzkrieg 1939–41. Dziwna wojna. Agresywna polityka ZSRR w latach 1939–40. Atak niemiecki na Danię i Norwegię. Kampania francuska 1940 r. Bitwa o Anglię. Walki w Afryce Północnej. Kampania bałkańska 1941. Agresja III Rzeszy na ZSRR. Przystąpienie USA do wojny.	opisuje główne elementy pierwszego etapu II wojny światowej i wskazuje przełomowe dla jej przebiegu wydarzenia
11. Czas przełomu 1942–44. Przełom strategiczny na froncie wschodnim (Stalingrad, Kursk). Zwycięstwo w Afryce Północnej i kapitulacja Włoch. Lądowanie w Normandii. Walki na Pacyfiku. Karta atlantycka. Powstanie wielkiej koalicji. Konferencje w Teheranie, Jałcie.	omawia przełomowe wydarzenia militarne II wojny światowej z lat 1943-44 charakteryzuje uwarunkowania militarne i polityczne konferencji wielkiej trójki oraz ich ustalenia
12. Zakończenie II wojny światowej. Ofensywa wojsk radzieckich na froncie wschodnim w 1945 r. Zdobycie Berlina i kapitulacja Niemiec. Zbombardowanie Hiroszimy i Nagasaki. Kapitulacja Japonii. Konferencja poczdamska.	wyjaśnia genezę sukcesu koalicji antyhitlerowskiej w 1945 roku przedstawia proces ostatecznego załamania się  militarnego Niemiec i Japonii
13. Życie w okupowanej Europie. Cele niemieckiej polityki okupacyjnej. System terroru – zbrodnie hitlerowskie na okupowanych terenach. Obozy koncentracyjne. Holokaust. Formy kolaboracji. Państwa satelickie. Ruch oporu w okupowanej Europie.	charakteryzuje politykę III Rzeszy wobec społeczeństw okupowanej Europy, w tym nazistowski plan eksterminacji Żydów oraz innych narodowości i grup społecznych opisuje postawy Żydów wobec polityki eksterminacji, w tym powstanie w getcie warszawskim, a także opisuje postawy społeczeństwa polskiego wobec Holokaustu ocenia stosunek społeczeństw i rządów świata zachodniego oraz Kościoła katolickiego do Holokaustu
14. Dwie okupacje. Ziemie polskie w latach 1939–41. Podział ziem polskich przez okupantów. Polityka III Rzeszy wobec Polaków. Eksterminacja ludności żydowskiej. Polityka okupantów sowieckich na okupowanych ziemiach. Polscy jeńcy wojenni w ZSRR.	wskazuje podobieństwa i różnice w polityce obu okupantów wobec narodu polskiego
15. Sprawa polska w czasie II wojny światowej. Działalność rządu emigracyjnego we Francji 1939–40. Układ Sikorski–Majski i powstanie armii Andersa. Ujawnienie zbrodni katyńskiej. Katastrofa gibraltarska. S. Mikołajczyk premierem rządu emigracyjnego. Sprawa polska na konferencjach wielkiej trójki.	przedstawia międzynarodowe uwarunkowania działalności polskiego rządu na wychodźstwie charakteryzuje przebieg spraw polskich na konferencjach wielkiej trójki
16. Polskie Państwo Podziemne. Akcja „Burza”. Powstanie pierwszych organizacji  konspiracyjnych. Struktura Polskiego Państwa Podziemnego. Konspiracyjne ugrupowania polityczne i organizacje militarne (Armia Krajowa). Formy walki zbrojnej i cywilnej z okupantem. Powstanie w getcie warszawskim. Struktury komunistyczne na okupowanych ziemiach polskich. Akcja „Burza”. Powstanie warszawskie i jego następstwa. Kształtowanie się komunistycznego ośrodka władzy (PKWN, Rząd Tymczasowy). Rozwiązanie struktur Polskiego Państwa Podziemnego.	opisuje organizację Polskiego Państwa Podziemnego oraz różne formy ruchu oporu, ze szczególnym uwzględnieniem działalności Armii Krajowej objaśnia uwarunkowania polityczne i charakteryzuje czyn zbrojny powstania warszawskiego wyjaśnia działania Stalina zmierzające do utworzenia komunistycznego ośrodka władzy w Polsce
17. Polacy na frontach II wojny światowej. Powstanie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Udział Polaków w walkach pod Narwikiem, w bitwie o Anglię i w kampanii północnoafrykańskiej. Walki Drugiego Korpusu we Włoszech (Monte Cassino). Polacy w walkach o Belgię i Holandię w latach 1944–1945. Powstanie i szlak bojowy 1 i 2 Armii WP.	omawia na przykładach wysiłek zbrojny Polaków w czasie II wojny światowej

Wymagania programowe rozszerzone z historii dla klasy III liceum

Wymagania na 8 trymestr

Historia – wymagania programowe rozszerzone

TREŚCI dla klasy III	WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczeń po 8 trymestrze:
1. Świat po II wojnie światowej. Zmiana układu sił na świecie. Proces norymberski. Powstanie ONZ. Rozpad koalicji antyhitlerowskiej – początek zimnej wojny. Plan Marshalla. Doktryna Trumana.	opisuje demograficzne, społeczno-gospodarcze i polityczne skutki wojny rozpoznaje zmiany polityczne na mapie Europy i świata po II wojnie światowej wyjaśnia genezę zimnej wojny i rozpoznać jej przejawy w stosunkach między ZSRR a Stanami Zjednoczonymi przedstawia proces integracji Europy Zachodniej wyjaśnia cele utworzenia ONZ i charakteryzuje jego rolę w rozwiązywaniu problemów współczesnego świata
2. Europa podzielona. Problem niemiecki – kryzys berliński, powstanie NRD i RFN. Powstanie NATO. Podpisanie Układu Warszawskiego. Wyścig zbrojeń. Jugosławia pod rządami Tity.	charakteryzuje problem niemiecki po II wojnie światowej wyjaśnia cele utworzenia NATO i Układu Warszawskiego oraz charakteryzuje te bloki militarne
3. ZSRR i kraje bloku wschodniego. Wzrost znaczenia ZSRR po II wojnie światowej. Ekspansja komunizmu w Europie. Państwa tzw. demokracji ludowej w Europie Środkowowschodniej. Żelazna kurtyna. Śmierć Stalina 1953. XX Zjazd KPZR i jego konsekwencje. Powstanie węgierskie 1956. Praska wiosna 1968. Doktryna Breżniewa.	charakteryzuje proces uzależniania państw Europy Środkowowschodniej od ZSRR, z uwzględnieniem sowietyzacji i stalinizacji wyjaśnia przyczyny zmian w polityce zagranicznej ZSRR i w polityce wewnętrznej państw satelickich ZSRR po 1956 r. charakteryzuje proces uniezależnienia się państw satelickich od ZSRR
4. Trzeci świat i dekolonizacja. Początek dekolonizacji po II wojnie światowej (Indochiny). Droga do niepodległości Indii. Rok Afryki. Neokolonializm .Przeobrażenia w Chinach po II wojnie światowej – wojna domowa, powstanie ChRL, rzady Mao Tse-tunga, polityka zagraniczna ChRL.	opisuje główne etapy procesu dekolonizacji Azji i Afryki, z uwzględnieniem Indii oraz Indochin omawia zmiany na politycznej mapie świata w wyniku procesu dekolonizacji ocenia polityczne i społeczno-gospodarcze skutki procesu dekolonizacji opisuje główne etapy rozwoju komunistycznych Chin po 1949 r. charakteryzuje maoistowską odmianę komunizmu omawia międzynarodową pozycję Chin w okresie rywalizacji ZSRR i Stanów Zjednoczonych oraz po rozpadzie ZSRR
5. Konflikty podzielonego świata. Powstanie Izraela i konflikt bliskowschodni. Wojna koreańska. Kryzys kubański. Wojna wietnamska. Interwencja radziecka w Afganistanie.	wyjaśnia źródła i rozwój konfliktu arabsko-izraelskiego po II wojnie światowej przedstawia przyczyny i skutki przełomowych konfliktów zimnej wojny: wojny koreańskiej, kryzysu kubańskiego, wojny w Wietnamie i wojny w Afganistanie
6. Europa w drodze do jedności. Początek integracji Europy Zachodniej – Rada Europy. Europejska Wspólnota Węgla i Stali. Powstanie EWG. Kryzys sytemu komunistycznego w Europie Wschodniej. Jesień ludów 1989. Wojna domowa w Jugosławii. Zjednoczenie Niemiec. Rozpad ZSRR. Unia Europejska. Rozszerzenie NATO i UE.	wyjaśnia przyczyny rozpadu ZSRR i bloku wschodniego opisuje przeobrażenia ustrojowe w państwach Europy Środkowowschodniej i rozpoznać charakterystyczne cechy procesu dekomunizacji w państwach bloku wschodniego po 1989 r. synchronizuje najważniejsze wydarzenia z dziejów świata, Europy Zachodniej i Środkowowschodniej oraz Polski rozpoznaje charakterystyczne cechy okresu odbudowy i przebudowy gospodarki, z uwzględnieniem reformy rolnej i nacjonalizacji przemysłu
7. Struktura gospodarcza współczesnego świata. Społeczna gospodarka rynkowa. Ekonomiczne podstawy państwa dobrobytu. Procesy globalizacji w gospodarce światowej. Organizacje gospodarcze współczesnego świata. Nierównomierność rozwoju gospodarczego. Rewolucja informatyczna. Nowe technologie.	omawia kulturę i życie codzienne w Polsce Ludowej wyjaśnia ideę Solidarności i jej wpływ na przemiany społeczno-polityczne w Polsce charakteryzuje państwo i społeczeństwo w czasie stanu wojennego oraz ocenić społeczno-gospodarcze i polityczne skutki stanu wojennego opisuje przyczyny i skutki obrad Okrągłego Stołu prezentuje oceny polskiej historiografii dotyczące PRL-u wyjaśnia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania procesu odbudowy demokratycznego państwa po 1989 r.
8. Przemiany cywilizacyjne i kulturowe w II połowie XX wieku. Społeczeństwo industrialne i postindustrialne. Bariery rozwoju cywilizacyjnego – zagrożenia ekologiczne. Zmiany kulturowe – bunt młodzieży w latach 60. Konflikty religijne. Wzrost znaczenia islamu. Przemiany w Kościele katolickim – II Sobór Watykański. Pontyfikat Jana Pawła II.	charakteryzuje społeczno-gospodarcze i techniczne skutki rewolucji naukowo-technicznej rozpoznaje osiągnięcia nauki i techniki drugiej połowy XX wieku wskazuje charakterystyczne cechy kultury masowej i elitarnej oraz przemiany obyczajowe drugiej połowy XX wieku charakteryzuje zjawisko kontrkultury i ruchy młodzieżowe w kulturze zachodniej omawia tendencje sakralizacyjne i desakralizacyjne we współczesnym świecie oraz proces dostosowywania się Kościoła katolickiego do wyzwań współczesności
9. Początki Polski Ludowej. Następstwa wojny dla Polski. Zmiany granic. Nowy układ sił politycznych i dominacja wpływów sowieckich. Reforma rolna i nacjonalizacja przemysłu. Referendum 1946 i wybory w 1947 r. Powstanie PZPR. Likwidacja opozycji i początek dyktatury komunistycznej	porównuje terytorium Polski powojennej z terytorium II Rzeczypospolitej oraz analizuje polityczno-społeczne i gospodarcze skutki zmiany granic charakteryzuje główne etapy przejmowania przez komunistów władzy w Polsce, z uwzględnieniem działań opozycji legalnej i podziemia antykomunistycznego opisuje represje stosowane przez radziecki i polski aparat bezpieczeństwa
10. PRL – państwo ograniczonej suwerenności. Stalinizacja życia w Polsce. Konstytucja PRL z 1952 r. System represji. Przemiany gospodarcze i społeczne lat 50. Odwilż 1956 r. – od poznańskiego czerwca do października. Rządy W. Gomułki. Kryzys marcowy 1968 r. i grudniowy 1970 r. Dekada gierkowska. Kościół katolicki w konfrontacji z dyktaturą komunistyczną – rola prymasa S. Wyszyńskiego i kardynała K. Wojtyły (Jana Pawła II).	porównuje procesy stalinizacji państwa polskiego i państw Europy Środkowowschodniej charakteryzuje system polityczny i społeczno-gospodarczy Polski w okresie stalinowskim, z uwzględnieniem Konstytucji z 1952 r. wskazuje charakterystyczne cechy gospodarki centralnie planowanej i ocenia jej skutki charakteryzuje zjawisko socrealizmu w literaturze i sztuce omawia i porównuje etapy: 1956–1970 i 1970–1980 wyjaśnia przyczyny kryzysów społeczno-politycznych: 1968 r., 1970 r., 1976 r. i 1980 r. charakteryzuje relacje państwo – Kościół i ocenia rolę Kościoła w życiu społecznym
11. Droga do III Rzeczpospolitej. Załamanie się rządów E. Gierka i strajki sierpniowe 1980 r. Powstanie NSZZ „Solidarność”. Stan wojenny – represje i opór społeczny. Rządy ekipy W. Jaruzelskiego i nieudane próby reformy systemu komunistycznego. Opozycja demokratyczna i obrady Okrągłego Stołu. Wybory czerwcowe 1989 r. Rząd T. Mazowieckiego i reformy ustrojowe. Transformacja gospodarcza i jej konsekwencje. Konstytucja RP 1997 r.. Polska w nowych strukturach międzynarodowych ( NATO, UE)	przedstawia działalność opozycji w PRL-u charakteryzuje proces reformowania gospodarki polskiej ocenia dokonania III Rzeczypospolitej w polityce zagranicznej

Wymagania programowe rozszerzone z historii dla klasy III liceum

Wymagania na 9 trymestr

Historia – wymagania programowe rozszerzone

TREŚCI dla klasy III	WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczeń po 9 trymestrze:
Powtórzenie wiadomości.	systematyzuje wiadomości z dziejów powszechnych i ojczystych rozumie zasadnicze procesy historyczne zachodzące w dziejach rozumie różnice w interpretacji zjawisk i procesów historycznych analizuje wybrane  wydarzenia i zjawiska historyczne w kontekście epok identyfikuje i wykorzystuje różnorodne rodzaje źródeł historycznych tworzy własne narracje historyczne o charakterze przekrojowym