Cele
bloku: BOGACI. Rozumienie rzeczywistości
społecznej
Jesteśmy
bogaci naszym dziedzictwem, umiemy być przedsiębiorczy.
Spełniamy
wymagania ogólne podstawy programowej historii i społeczeństwa dla szkoły
podstawowej, historii, geografii i wiedzy o społeczeństwie dla gimnazjum i
liceum oraz podstaw przedsiębiorczości dla liceum.
Klasa III
gimnazjum
Wymagania
na 7 trymestr
Historia
|
TREŚCI
dla
klasy III
|
WYMAGANIA
SZCZEGÓŁOWE
Uczeń po
7 trymestrze:
|
|
1.Powtórzenie
i systematyzacja wiadomości z klasy II gimnazjum
|
potrafi
umiejscowić najważniejsze wydarzenia z dziejów XVIII w. w czasie i
przestrzeni
potrafi
zsynchronizować wydarzenia z dziejów Polski i powszechnych w XVIII w.
|
|
2.
Europa napoleońska. Europa i Francja po objęciu władzy przez Napoleona. Dyktatura
Napoleona. Kodeks Napoleona. Wielkie Cesarstwo i państwa zależne. Wyprawa na
Rosję i upadek Napoleona. Znaczenie okresu napoleońskiego dla Europy. Legiony
polskie gen. H. Dąbrowskiego i ich udział w wojnach napoleońskich. Miejsce
Księstwa Warszawskiego w napoleońskiej Europie. Ustrój społeczno-polityczny
Księstwa. Armia Księstwa Warszawskiego.
|
zna i
rozumie pojęcia: konsulat, cesarstwo, kodeks cywilny
rozumie
znaczenie epoki napoleońskiej w dziejach Europy
wie, na
czym polegał system napoleoński we Francji i w Europie*
rozumie
źródła sukcesów politycznych i militarnych Napoleona
umie
określić rolę Legionów polskich w podtrzymaniu dążeń niepodległościowych
potrafi
scharakteryzować system polityczny Księstwa Warszawskiego i stosunek Napoleona
do sprawy polskiej
|
|
3.
Europa po kongresie wiedeńskim. Kongres wiedeński i jego postanowienia.
Święte Przymierze. Powstanie ruchów narodowych w Europie. Przemiany społeczne
w społeczeństwach europejskich w XIX wieku. Wiosna Ludów. Walko o konstytucje
i parlamentaryzm – rozprzestrzenianie się idei liberalizmu. Narodziny myśli
socjalistycznej.
|
zna i
rozumie pojęcia: restauracja, zasada równowagi sił, legitymizm, konserwatyzm,
liberalizm, romantyzm, Wiosna Ludów
dostrzega
związki między podbojami Napoleona a powstaniem ruchów narodowych w Europie
wie,
jakie były postanowienia kongresu wiedeńskiego
rozumie,
jakimi zasadami kierował się w swoich obradach kongres wiedeński
umie
wyjaśnić główne cele ruchów narodowych i liberalnych w XIX wieku w Europie
potrafi
wskazać konsekwencje zjednoczenia Włoch i Niemiec
|
|
4.
Europa i świat w II połowie XIX wieku. Zjednoczenie Włoch i zjednoczenie
Niemiec – konsekwencje dla Europy i świata. Powstanie nowych państw w
Europie. Wojna secesyjna w Stanach Zjednoczonych i zniesienie niewolnictwa.
Ekspansja kolonialna mocarstw europejskich – kierunki i zasięg. Skutki
polityki kolonialnej. Państwa pozaeuropejskie – Japonia i Chiny.
|
zna i
rozumie pojęcia: Północ, Południe, abolicja, secesja, kolonializm, urbanizacja
umie
opisać kierunki ekspansji kolonialnej najważniejszych mocarstw europejskich
wie,
jakie skutki niosła ze sobą ekspansja kolonialna dla ludów pozaeuropejskich
rozumie
przyczyny i skutki wojny secesyjnej
|
|
5.
Narodziny cywilizacji przemysłowej. Początek rewolucji przemysłowej w Anglii.
Rozprzestrzenienie się osiągnięć rewolucji przemysłowej w Europie i poza nią.
Powstanie społeczeństwa industrialnego. Urbanizacja. Najważniejsze wynalazki
i odkrycia XIX wieku. Zmiany w poziomie życia różnych grup ludności.
|
zna i
rozumie pojęcia: industrializacja, gospodarka kapitalistyczna, wolna
konkurencja, klasy społeczne, proletariat, socjalizm
potrafi
opisać początki rewolucji przemysłowej w Anglii
potrafi
wymienić najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX wieku
dostrzega
zmiany w sposobie życia ludzi w XIX wieku
rozumie
zależności między rozwojem przemysłowym a funkcjonowaniem środowiska
naturalnego
|
Geografia
|
TREŚCI
dla klasy III
|
WYMAGANIA
SZCZEGÓŁOWE
Uczeń po 4
trymestrze:
|
|
1. Europa –
położenie geograficzne i rzeźba terenu.
|
opisuje na
podstawie map położenie geograficzne oraz główne cechy środowiska
przyrodniczego Europy
|
|
2. Strefy
klimatyczno-glebowo-roślinne oraz wody Europy. Zróżnicowanie ludności Europy.
|
na podstawie
map klimatycznych i klimatogramów charakteryzuje klimat Europy
omawia
rozmieszczenie i zróżnicowanie ludności oraz analizuje zmiany liczby ludności
w Europie
wskazuje na
przyczyny starzenia oraz przewiduje zmiany społeczno-demograficzne
europejskich społeczeństw
|
|
3. Gospodarka
Europy.
|
analizuje
poziom urbanizacji w Europie
wykazuje się
znajomością podziału politycznego Europy
omawia wybrane
problemy gospodarcze Europy
porównuje cechy
wybranych państw o różnym poziomie rozwoju gospodarczego
|
|
4. Kraje
skandynawskie.
|
omawia
położenie krajów skandynawskich
wyjaśnia wpływ
warunków naturalnych na rozmieszczenie ludności w Europie Północnej
wykazuje
związki między głównymi cechami środowiska przyrodniczego Europy Północnej a
głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego
|
|
5. Kraje
alpejskie.
|
omawia położenie
krajów alpejskich
wyjaśnia
specyfikę rozmieszczenia ludności w krajach alpejskich
przedstawia
wpływ gór na cechy środowiska przyrodniczego oraz gospodarkę krajów
alpejskich
omawia
znaczenie turystyki dla gospodarki krajów alpejskich
charakteryzuje środowisko
przyrodnicze oraz wybrane zagadnienia społeczno-gospodarcze Francji
|
|
6. Kraje Europy
Południowej.
|
wykazuje
związki między rozwojem turystyki w Europie Południowej a warunkami
przyrodniczymi oraz dziedzictwem kultury śródziemnomorskiej
charakteryzuje
klimat i roślinność krajów śródziemnomorskich
omawia
położenie krajów śródziemnomorskich
|
|
7. Wyspy
Brytyjskie.
|
charakteryzuje
środowisko przyrodnicze oraz wybrane zagadnienia społeczno-gospodarcze
Wielkiej Brytanii
przedstawia
główne cechy położenia, wielkości, układu przestrzennego oraz znaczenie
Londynu jako światowej metropolii
|
|
8. Nasi
sąsiedzi – członkowie UE.
|
charakteryzuje
i porównuje, na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, środowisko
przyrodnicze krajów sąsiadujących z Polską
omawia
zróżnicowanie społeczne i gospodarcze tych krajów
wyjaśnia
przyczyny dynamicznego rozwoju gospodarczego Niemiec
przedstawia
główne kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu Zagłębia Ruhry
|
|
9. Nasi
sąsiedzi spoza Unii Europejskiej.
|
przedstawia
formy współpracy z państwami sąsiednimi
przedstawia
współczesne przemiany społeczne i gospodarcze Białorusi oraz Ukrainy
|
Wiedza o społeczeństwie
|
TREŚCI
dla klasy III |
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE
Po 7 trymestrze: |
|
Ustrój polityczny państwa polskiego
1. Konstytucja
2. Sejm i senat
3. Rząd i prezydent
4. Władza sądownicza
5. Ordynacja wyborcza
6. Partie polityczne
7. Rola massmediów i opinii publicznej
8. Służba publiczna
Realizacja projektu edukacyjnego
|
Uczeń:
· wyjaśnia
znaczenie pojęć: konstytucja, preambuła, trójpodział władzy;
· zna
zasady ustroju państwa polskiego;
· wskazuje
instytucje , które realizują zasadę trójpodziału władz;
· potrafi
omówić funkcje parlamentu;
· wyjaśnia
pojęcia: kadencja, Zgromadzenie Narodowe, immunitet parlamentarny
mandat poselski, interpelacja poselska;
· wymienia
zadania sejmu i senatu;
· potrafi
omówić proces legislacyjny;
· zna
zasady wyboru Prezydenta RP i potrafi wymienić nazwiska prezydentów po 1989
r.;
· wymienia
zadania i uprawnienia prezydenta;
· wyjaśnia
procedurę tworzenia gabinetu rządu, jego skład i funkcje;
· zna
strukturę wymiaru sprawiedliwości w Polsce;
· wyjaśnia,
na czym polega zasada niezawisłości sędziowskiej i dwuinstancyjności
działania sądów;
· zna
podstawowe wolności i prawa obywatela RP;
· wymienia
zasady demokratycznych wyborów;
· wyjaśnia
pojęcia: partia polityczna, system partyjny;
· wymienia
i omawia cechy i funkcje partii politycznych;
· przedstawia
typy partii politycznych;
· wymienia
największe partie polityczne w Polsce;
· potrafi
wskazać różnice programowe miedzy partiami działającymi w Polsce;
· wyjaśnia
pojęcie massmedia, cenzura fakt, opinia;
· potrafi
wymienić funkcje środków masowego przekazu;
· umie
wymienić jaką rolę odgrywają środki masowego przekazu w życiu obywateli;
· potrafi
odróżnić fakt od opinii;
· potrafi
wyjaśnić pojęcie administracji publicznej i dokonać jej podziału;
· omawia
główne cele i zadania służby cywilnej.
|
|
Administracja Publiczna w Polsce
1. Władza centralna a samorząd terytorialny
2. Samorząd gminny
3. Samorząd powiatowy
4. Samorząd wojewódzki
5. Załatwiamy sprawy w urzędzie
Realizacja projektu edukacyjnego
|
Uczeń:
· wyjaśnia
pojęcie samorząd terytorialny;
· omawia
strukturę samorządu terytorialnego;
· umie
wymienić organy samorządu wojewódzkiego, powiatowego i gminnego;
· zna
nazwy i rozmieszczenie na mapie wszystkich województw w Polsce;
· wyjaśnia
pojęcie gminy i zna jej rodzaje;
· omawia
zadania rady gminy/miasta wójta, burmistrza/prezydenta miasta;
· potrafi
omówić wpływ obywateli na życie gminy;
· wie,
jakie sprawy można w nim załatwić;
· wie
na co jest przeznaczony budżet gminy;
· wie,
w jaki sposób funkcjonuje starostwo powiatowe;
· wie,
jakie sprawy załatwić w urzędzie;
· potrafi
wymienić rodzaje powiatów i przedstawić ich zadania.
|
Klasa III
gimnazjum
Wymagania
na 8 trymestr
Historia
|
TREŚCI
dla
klasy III
|
WYMAGANIA
SZCZEGÓŁOWE
Uczeń po
8 trymestrze:
|
|
1.
Królestwo Polskie. Postanowienia kongresu wiedeńskiego w sprawie polskiej –
nowy podział ziem polskich. Konstytucja Królestwa Polskiego z 1815 roku.
Organizacja i funkcjonowanie państwa w okresie konstytucyjnym (1815–1830).
Rozwój przemysłu i oświaty. Klasycyzm i romantyzm. Legalna i nielegalna
opozycja.
|
potrafi
umieścić w czasie i przestrzeni zmiany terytorialne na ziemiach polskich po
kongresie wiedeńskim
umie
scharakteryzować system autonomiczny Królestwa Polskiego
potrafi
opisać działania opozycji legalnej i nielegalnej w Królestwie Polskim
wie,
jakie były osiągnięcia Królestwa Polskiego na polu gospodarczym i edukacyjnym
|
|
2. Epoka
powstań narodowych. Geneza powstania listopadowego. Wojna z Rosją. Upadek
powstania i represje. Wielka Emigracja. Ruchy spiskowe na ziemiach polskich.
Powstanie krakowskie i rabacja galicyjska. Wiosna Ludów na ziemiach polskich
– wystąpienia w zaborze pruskim i austriackim. Ruch niepodległościowy w
Królestwie Polskim. Polityka Wielopolskiego. Powstanie styczniowe i jego
konsekwencje
|
zna i
rozumie pojęcia: hakata, branka, biali, czerwoni, rząd narodowy, rugi,
emigracja, zsyłka
rozumie
przyczyny wybuchu powstania listopadowego
potrafi
przedstawić przyczyny klęski powstania listopadowego
potrafi scharakteryzować
główne nurty i postacie Wielkiej Emigracji
zna
przyczyny klęski powstania krakowskiego
potrafi
opisać genezę powstania styczniowego
umie
porównać przebieg i charakter powstań narodowych
|
|
3.
Ziemie polskie w II połowie XIX wieku. Autonomia Galicji i jej znaczenie dla
zachowania tożsamości Polaków. Polityka lojalizmu. Rusyfikacja i germanizacja
– cele i metody. Formy walki Polaków z wynaradawianiem –praca organiczna,
tajne nauczanie. Powstanie nowoczesnych ruchów politycznych na ziemiach polskich
– ruch narodowy, socjalistyczny, ludowy. Przeobrażenia społeczno-ekonomiczne
na ziemiach polskich w XIX wieku – początki uprzemysłowienia i uwłaszczenie
chłopów. Zmiany w strukturze społecznej. Kultura polska w okresie zaborów –
rozwój nauki i sztuki na przełomie wieków.
|
zna i
rozumie pojęcia: rabacja, autonomia, rusyfikacja, germanizacja, lojalizm,
trójlojalizm, inteligencja, pozytywizm, praca u podstaw, praca organiczna,
ruch narodowy, ruch ludowy, ruch robotniczy, asymilacja, tajne nauczanie
wie, na
czym polegała autonomia galicyjska
potrafi
scharakteryzować metody polityki germanizacyjnej i rusyfikacyjnej*
wie, jak
Polacy starali się utrzymać tożsamość narodową w zaborze pruskim i rosyjskim
umie
opisać najważniejsze ruchy polityczne na ziemiach polskich w II połowie XIX
wieku
rozumie,
jakie znaczenie dla powstania nowoczesnego narodu polskiego miało
uwłaszczenie chłopów
potrafi
wskazać, jaką rolę odgrywała kultura polska w walce o zachowanie tożsamości
narodowej
potrafi
omówić życie kulturalne Polaków na emigracji
|
Geografia
|
TREŚCI
dla klasy III
|
WYMAGANIA
SZCZEGÓŁOWE
Uczeń po 5 trymestrze:
|
|
1. Położenie i
środowisko przyrodnicze Polski. Położenie Polski na świecie i w Europie.
|
wskazuje na
mapie odcinki granicy Polski z poszczególnymi sąsiadami
porównuje
granicę i terytorium współczesnej Polski z tymi sprzed II wojny światowej
określa
współrzędne geograficzne Polski
wskazuje zalety
położenia i kształtu terytorium Polski
|
|
2. Ustrój i
podział administracyjny Polski.
|
posługuje się
ze zrozumieniem pojęciami: stolica, województwo, powiat grodzki, powiat
ziemski, gmina miejska, gmina wiejska, wojewoda, burmistrz, starosta, wójt
zna nazwy
województw, ich położenie i stolice
omawia
przykładowe zadania poszczególnych szczebli samorządowych
|
|
3. Klimat
Polski i jego przejściowość.
|
rozumie
zależność między położeniem Polski a rocznym przebiegiem temperatury
powietrza
na podstawie
diagramów oraz map klimatycznych charakteryzuje zmiany temperatury powietrza
i opadów w ciągu roku oraz przedstawia ich regionalne zróżnicowanie
omawia cechy i
wpływ na kształtowanie się typów pogody w różnych porach roku głównych mas
powietrza napływających nad Polskę
charakteryzuje
klimatyczne pory roku
omawia cechy
klimatu przejściowego
wyjaśnia
powstawanie bryzy i wiatru halnego
omawia cechy
klimatu górskiego
|
|
4. Rzeki i
jeziora w Polsce.
|
wskazuje na
mapie ważniejsze polskie rzeki i jeziora
wyjaśnia
przyczyny asymetrii dorzeczy Wisły i Odry
posługuje się
ze zrozumieniem pojęciami: rzeka główna, dopływ, zlewisko, dorzecze, dział
wodny
przedstawia
przyczyny zmienności przepływów rzek w ciągu roku
wskazuje tereny
występowania wód mineralnych i cieplic i omawia ich znaczenie
wskazuje
przykłady negatywnego wpływu działalności człowieka na stan czystości wód w
Polsce
|
|
5. Morze
Bałtyckie – warunki przyrodnicze.
|
na podstawie
map opisuje położenie Bałtyku
opisuje wybrane
cechy fizyczne i chemiczne wód Bałtyku
wskazuje
związki między cechami wód Bałtyku a położeniem geograficznym
omawia
przyczyny i skutki zanieczyszczeń wód Bałtyku oraz przedstawia przykłady
działań zmierzających do ich ochrony
|
|
6. Przeszłość
geologiczna Polski a jej współczesna rzeźba. Występowanie skał i ich
wykorzystanie w różnych dziedzinach życia człowieka.
|
wskazuje na
mapie główne jednostki strukturalne Europy występujące na obszarze Polski
rozumie związek
między występowaniem określonych skał a przeszłością geologiczną
wskazuje na
mapie Polski górotwory hercyńskie i alpejskie
rozumie
zależność między przeszłością geologiczną Polski a współczesną rzeźbą
na podstawie
mapy geologicznej Polski
wskazuje rejony
występowania różnych rodzajów skał, a zwłaszcza eksploatacji wybranych
surowców mineralnych
uzasadnia
konieczność racjonalnego gospodarowania zasobami surowców mineralnych
|
|
7. Zasoby leśne
Polski.
|
wskazuje na
mapie Polski występowanie wybranych kompleksów leśnych, na podstawie danych
statystycznych analizuje lesistość Polski na tle innych państw
uzasadnia
konieczność racjonalnej gospodarki zasobami leśnymi
wskazuje na
mapie i nazywa wybrane polskie parki narodowe oraz rezerwaty przyrody
położone najbliżej swojego miejsca zamieszkania
|
|
8. Krainy
geograficzne Polski. Pasowy układ ukształtowania powierzchni Polski.
|
nazywa i
wskazuje na mapie poszczególne pasy ukształtowania powierzchni Polski
uzasadnia,
dlaczego Polskę nazywamy krajem nizinnym
potrafi na
podstawie mapy hipsometrycznej odczytać skrajne wysokości bezwzględne w
poszczególnych pasach ukształtowania powierzchni Polski
|
|
9. Pobrzeża
Południowobałtyckie.
|
wskazuje na
mapie pas pobrzeży, omawia jego położenie oraz podział fizyczno-geograficzny
charakteryzuje
klimat, gleby oraz występowanie na pobrzeżach surowców mineralnych
wskazuje na
mapie wybrane elementy linii brzegowej
ocenia
możliwości rozwoju rolnictwa, przemysłu i turystyki w pasie pobrzeży
posługuje się
ze zrozumieniem pojęciem „rzeźba młodoglacjalna”
|
|
10. Polodowcowy
krajobraz pojezierzy.
|
wskazuje na
mapie pas pojezierzy, omawia jego położenie oraz podział
fizyczno-geograficzny
charakteryzuje
klimat pojezierzy
wskazuje na
mapie zasięg zlodowacenia bałtyckiego
korzystając z
map, wykazuje związek między budową geologiczną, glebami, klimatem i
roślinnością pojezierzy
ocenia
możliwości rozwoju rolnictwa, przemysłu i turystyki w pasie pojezierzy
posługuje się
ze zrozumieniem pojęciem „rzeźba staroglacjalna”
|
|
11. Niziny Środkowopolskie.
|
wskazuje na
mapie pas nizin, omawia jego położenie oraz podział fizyczno-geograficzny
wykazuje
związek między glebami, roślinnością i klimatem Nizin Środkowopolskich
ocenia
możliwości rozwoju rolnictwa, przemysłu i turystyki w pasie nizin posługuje
się ze zrozumieniem pojęciami: less, gołoborza
|
|
12.
Różnorodność krajobrazów wyżyn.
|
wskazuje na
mapie pas wyżyn, omawia jego położenie oraz podział fizyczno-geograficzny
odczytuje
wysokości bezwzględne najwyższych wzniesień na Wyżynach Polskich i w Górach
Świętokrzyskich
przedstawia
przeszłość geologiczną wyżyn
wykazuje
związek rzeźby terenu poszczególnych wyżyn z występującymi tam skałami
ocenia
możliwości rozwoju rolnictwa, przemysłu i turystyki na wyżynach
|
|
13. Kotliny
podkarpackie.
|
wskazuje na
mapie i omawia położenie kotlin
podkarpackich
opisuje warunki
klimatyczne, zróżnicowanie gleb oraz szatę roślinną kotlin
ocenia
możliwości rozwoju rolnictwa w pasie kotlin
posługuje się
ze zrozumieniem pojęciami: flisz, płaszczowina, połonina
|
|
14. Karpaty –
góry o budowie fałdowej.
|
wskazuje na
mapie polską część Karpat, omawia ich położenie oraz podział
fizyczno-geograficzny
odczytuje
wysokości bezwzględne wybranych szczytów Karpat
opisuje piętra
roślinne w Karpatach, wykazuje związek między piętrami klimatycznymi i
roślinnymi w Karpatach
opisuje cechy
rzeźby Tatr, Pienin i Beskidów
wymienia
elementy rzeźby wysokogórskiej Tatr i przedstawia ich genezę
uzasadnia
konieczność ochrony przyrody Tatr
ocenia
możliwości rozwoju turystyki w Karpatach
|
|
15. Sudety –
góry o budowie zrębowej.
|
wskazuje na
mapie polską część Sudetów i Przedgórze Sudeckie
omawia ich
położenie oraz podział fizyczno-geograficzny
odczytuje
wysokości bezwzględne wybranych szczytów w Sudetach
wskazuje główne
bogactwa mineralne Sudetów
wskazuje
przykłady rzeźby zrębowej
ocenia stan
środowiska przyrodniczego Sudetów i uzasadnia konieczność jego ochrony
ocenia
możliwości rozwoju turystyki w Sudetach
|
Wiedza o społeczeństwie
|
TREŚCI
dla klasy III |
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE
Po 8 trymestrze: |
|
Ustrój polityczny państwa polskiego
1. Konstytucja
2. Sejm
i senat
3. Rząd
i prezydent
4. Władza
sądownicza
5. Ordynacja
wyborcza
6. Partie
polityczne
7. Rola
massmediów i opinii publicznej
8. Służba
publiczna
Realizacja projektu edukacyjnego
|
Uczeń:
· wyjaśnia
znaczenie pojęć: konstytucja, preambuła, trójpodział władzy
· zna
zasady ustroju państwa polskiego
· wskazuje
instytucje , które realizują zasadę trójpodziału władz.
· potrafi
omówić funkcje parlamentu
· wyjaśnia
pojęcia: kadencja, Zgromadzenie Narodowe, immunitet parlamentarny
mandat poselski, interpelacja poselska,
· wymienia
zadania sejmu i senatu
· potrafi
omówić proces legislacyjny
· zna
zasady wyboru Prezydenta RP i potrafi wymienić nazwiska prezydentów po 1989
r.
· wymienia
zadania i uprawnienia prezydenta
· wyjaśnia
procedurę tworzenia gabinetu rządu , jego skład i funkcje
· zna
strukturę wymiaru sprawiedliwości w Polsce
· wyjaśnia,
na czym polega zasada niezawisłości sędziowskiej i dwuinstancyjności
działania sądów
|
|
Administracja Publiczna w Polsce
1. Władza
centralna a samorząd terytorialny
2. Samorząd
gminny
3. Samorząd
powiatowy
4. Samorząd
wojewódzki
5. Załatwiamy
sprawy w urzędzie
Realizacja projektu edukacyjnego
|
Uczeń:
· zna
podstawowe wolności i prawa obywatela RP
· wymienia
zasady demokratycznych wyborów
· wyjaśnia
pojęcia: partia polityczna, system partyjny
· wymienia
i omawia cechy i funkcje partii politycznych
· przedstawia
typy partii politycznych
· wymienia
największe partie polityczne w Polsce
· potrafi
wskazać różnice programowe miedzy partiami działającymi w Polsce
· wyjaśnia
pojęcie massmedia, cenzura fakt, opinia
· potrafi
wymienić funkcje środków masowego przekazu
· umie
wymienić jaką rolę odgrywają środków masowego przekazu w życiu obywateli
· potrafi
odróżnić fakt od opinii
· potrafi
wyjaśnić pojęcie administracji publicznej i dokonać jej podziału
· omawia
główne cele i zadania służby cywilnej
|
Klasa III
gimnazjum
Wymagania
na 9 trymestr
Historia
|
TREŚCI
dla
klasy III
|
WYMAGANIA
SZCZEGÓŁOWE
Uczeń po
9 trymestrze:
|
|
1. Świat
belle époque. Osiągnięcia naukowe i
wynalazki przełomu wieków. Przeobrażenia w gospodarce kapitalistycznej II
połowy XIX wieku – nowe gałęzie produkcji. Wielkie potęgi gospodarcze
przełomu XIX i XX wieku. Eksplozja demograficzna i migracje ludności. Zmiany
w obyczajach na przełomie XIX i XX w. Narodziny kultury masowej.
Demokratyzacja życia politycznego – upowszechnienie się praw obywatelskich.
Powstanie masowych ruchów politycznych. Kościół katolicki a przemiany
społeczno-ideowe przełomu XIX i XX wieku.
|
zna i
rozumie pojęcia: belle époque
rozumie,
jakie były konsekwencje postępu technicznego na przełomie XIX i XX wieku
potrafi
opisać zmiany w gospodarce światowej na początku XX wieku
umie
scharakteryzować przemiany obyczajowe w okresie belle époque
|
|
2. I
wojna światowa. Geneza I wojny światowej. Państwa walczące. Charakter działań
zbrojnych. Zmiany polityczne w Rosji – rewolucja lutowa i pucz bolszewicki.
Konsekwencje rewolucji rosyjskiej. Załamanie się państw centralnych w 1918
roku i koniec działań zbrojnych. Orientacje polityczne Polaków w przededniu
wybuchu I wojny światowej. Polacy na frontach – Legiony Piłsudskiego, Armia
Hallera. Umiędzynarodowienie sprawy polskiej. Orędzie prezydenta Wilsona
|
zna i
rozumie pojęcia: wojna manewrowa, wojna pozycyjna, państwa centralne,
ententa, alianci, front, wojna totalna, czołgi, gazy bojowe, rewolucja
lutowa, rewolucja październikowa, dwuwładza, bolszewicy, komunizm,
deklaracja, odezwa, orędzie, orientacje polityczne, legiony Piłsudskiego,
Związek Strzelecki, harcerstwo, internowanie
rozumie,
na czym polegał proces demokratyzacji życia w omawianym okresie
dostrzega
konsekwencje powstania masowych ruchów politycznych na pocz. XX wieku
potrafi
wyjaśnić przyczyny wybuchu I wojny światowej
umie
opisać zasięg działań zbrojnych w czasie I wojny światowej
umie
wskazać zmiany w charakterze prowadzonych działań wojennych
potrafi
wyjaśnić przyczyny klęski państw centralnych
umie
wskazać źródła sukcesów politycznych bolszewików w Rosji
wie,
jakie konsekwencje dla Rosji i Europy miała rewolucja październikowa
potrafi
opisać orientacje polityczne w społeczeństwie polskim w przededniu wybuchu I
wojny światowej
rozumie
znaczenie wysiłku zbrojnego Polaków w czasie wielkiej wojny*
umie
określić rolę J. Piłsudskiego w walce o niepodległą Polskę
|
Geografia
|
TREŚCI
dla klasy III
|
WYMAGANIA
SZCZEGÓŁOWE
Uczeń po 6
trymestrze:
|
|
1. Procesy
demograficzne. Liczba i rozmieszczenie ludności Polski. Zróżnicowanie
ludności Polski.
|
opisuje zmiany
liczby ludności Polski po 1945 roku
omawia zmiany
wskaźnika przyrostu naturalnego Polski na tle innych krajów;
ocenia skutki
niskiego przyrostu naturalnego dla przyszłości kraju
wymienia główne
rodzaje ruchów migracyjnych ludności Polski w ciągu ostatnich kilkudziesięciu
lat
podaje nazwy
państw, w których żyje najwięcej ludności pochodzenia polskiego
ocenia
społeczne skutki emigracji
posługuje się
ze zrozumieniem pojęciem „piramida płci i wieku”
posługuje się
ze zrozumieniem pojęciami: ludność aktywna i bierna zawodowo, bezrobocie
omawia
strukturę zatrudnienia w Polsce oraz przedstawia tendencje jej zmian
omawia stopę
bezrobocia w Polsce w porównaniu z innymi krajami
posługuje się
ze zrozumieniem pojęciami: naród, mniejszość narodowa, obywatel, gwara;
wymienia najliczniejsze mniejszości narodowe w Polsce oraz wskazuje na mapie
tereny, które zamieszkują
|
|
2. Cechy sieci
osadniczej i procesy urbanizacyjne w Polsce.
|
opisuje (na
podstawie mapy) rozmieszczenie ludności Polski
wskazuje
atrakcje i bariery osadnicze występujące na terytorium Polski
wyjaśnia
przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności Polski
opisuje typy
jednostek osadniczych w Polsce
wskazuje
funkcje, pełnione przez polskie miasta
wyjaśnia, na
czym polega proces urbanizacji
charakteryzuje
zmiany urbanistyczne polskich wsi
opisuje
pozytywne i negatywne skutki urbanizacji
|
|
3. Gospodarka.
Czynniki rozwoju rolnictwa w Polsce. Współczesne przemiany w polskim
rolnictwie.
|
korzystając z
map, opisuje zróżnicowanie przyrodniczych warunków produkcji rolnej w Polsce
omawia
strukturę własności ziemi, strukturę wielkości gospodarstw rolnych, stopień
mechanizacji i chemizacji rolnictwa, strukturę agrarną na polskiej wsi
przedstawia
rozmieszczenie upraw wybranych roślin i chowu wybranych zwierząt
gospodarskich
dokonuje oceny
poziomu polskiego rolnictwa na tle innych państw; omawia kierunki przemian w
polskim rolnictwie
|
|
4. Przemysł w
Polsce. Czynniki lokalizacji przemysłu.
|
wskazuje
największe polskie zakłady przemysłowe oraz omawia czynniki, które
zdecydowały o ich lokalizacji
podaje
przykłady gałęzi przemysłu Polski, których znaczenie maleje oraz tych, które
zyskują na znaczeniu
wymienia
zakłady przemysłowe w okolicy swojego miejsca zamieszkania i przedstawia
profil ich produkcji
|
|
5. Okręgi
przemysłowe Polski.
|
wskazuje na
mapie wybrane okręgi przemysłowe Polski oraz omawia wpływ różnych czynników
lokalizacji na ich powstanie i rozwój
|
|
6. Współczesne
przemiany polskiego przemysłu.
|
posługuje się
ze zrozumieniem pojęciami: restrukturyzacja przemysłu, prywatyzacja,
inwestycje zagraniczne, gospodarka wolnorynkowa
porównuje
wybrane cechy polskiego przemysłu z przemysłem innych krajów UE
wskazuje
przykłady największych inwestorów zagranicznych w Polsce
|
|
7. Wpływ
działalności gospodarczej na stan środowiska geograficznego w Polsce.
|
omawia
przykłady zagrożeń dla środowiska geograficznego wynikających z nadmiernej
koncentracji przemysłu
omawia
przyczyny zanieczyszczeń atmosfery, wód i gleb w Polsce
uzasadnia
konieczność nakładów finansowych na ochronę środowiska
ocenia stan
środowiska przyrodniczego w najbliższej okolicy
|
|
8. Transport i
łączność w Polsce na tle światowych przemian w komunikacji.
|
na podstawie
mapy opisuje przebieg głównych szlaków transportowych Polski
wymienia nazwy
i wskazuje na mapie największe polskie porty morskie i lotnicze
omawia udział
poszczególnych rodzajów transportu w przewozie ładunków i pasażerów
omawia rolę
mediów w życiu i gospodarce społeczeństwa
|
|
9. Rola usług w
gospodarce Polski. Turystyka.
|
przedstawia
rolę usług w gospodarce kraju i życiu człowieka
wskazuje
polskie miejscowości oraz obszary o dużym potencjale turystycznym
wskazuje na
obszarze Polski obiekty uznane przez UNESCO za światowe dziedzictwo kultury
omawia walory
turystyczne oraz ocenia możliwości rozwoju turystyki we własnym regionie
|
|
10. Współpraca
Polski z sąsiadami. Przemiany w handlu zagranicznym Polski.
|
wymienia
przykłady towarów i usług, które są przedmiotem handlu zagranicznego Polski
omawia
strukturę polskiego eksportu i importu
wymienia głównych
partnerów handlowych Polski
dokonuje
analizy bilansu handlu zagranicznego Polski
|
|
11. Współpraca
Polski z sąsiadami.
|
posługuje się
ze zrozumieniem pojęciem „euroregion”
przedstawia
pozycję Polski w świecie i w Europie w wybranych dziedzinach
omawia
przykłady współpracy gospodarczej i kulturalnej Polski z sąsiadami
omawia
przykłady współpracy Polski z sąsiadami w strefach przygranicznych
wskazuje
korzyści wynikające ze współpracy transgranicznej
|
Wiedza o społeczeństwie
|
Treści
dla klasy III |
Wymagania na trymestr 9
|
|
Tytuł działu: Rzeczpospolita w świecie
Treści:
1. Polska polityka zagraniczna
2. Droga Polski do Unii Europejskiej
3. Polska w organizacjach międzynarodowych
4. Organizacja Narodów Zjednoczonych
5. Konflikty na świecie
6. Współczesny świat i jego problemy
Realizacja projektu edukacyjnego
|
Uczeń:
ü polityki
zagranicznej
ü omawia
zadania służby dyplomatycznej i konsularnej
ü omawia
proces powstawania UE
i omawia jej strukturę
ü przedstawia
etapy przystąpienia Polski do UE
ü wymienia
i wskazuje na mapie nowych członków Unii Europejskiej
ü omawia
korzyści dla Polski z bycia członkiem UE
ü zna
okoliczności powstania ONZ
ü omawia
kompetencje głównych organów ONZ,
ü charakteryzuje
działalność organizacji wyspecjalizowanych ONZ
ü wymienia
najważniejsze konflikty na świecie
ü omawia
problem imigrantów i uchodźców
ü przedstawia
problematykę terroryzmu na świecie
ü wie,
co znaczą określenia: ”biedne Południe”, „bogata Północ”, „kraje rozwijające
się”
ü wskazuje
przyczyny i skutki biedy w krajach rozwijających się
ü potrafi
uzasadnić ideę niesienia pomocy humanitarnej dla krajów rozwijających
się
ü rozumie
pojecie wioski globalnej
ü charakteryzuje
pozytywne i negatywne skutki globalizacji
|
|
Tytuł działu : Moja przyszłość zawodowa
Treści:
1. Jaką szkołę wybrać?
2. Moje szanse na rynku pracy
3. Systemy szkolnictwa w Polsce i na świecie
3. Pierwsza praca
4. Prawa pracownika
5. Jak założyć własną firmę?
6. Etyka, a rynek gospodarczy
Realizacja projektu edukacyjnego
|
ü wie
, jakie czynniki decydują o wyborze szkoły a później zawodu
ü zna
rodzaje szkół, które może wybrać po ukończeniu gimnazjum
ü orientuje
się, w jaki sposób szukać pracy
ü potrafi
wyjaśnić pojęcie rynku pracy
ü potrafi
samodzielnie napisać życiorys i list motywacyjny
ü wie,
jak zachować się w czasie rozmowy kwalifikacyjnej
ü charakteryzuje
strukturę szkolnictwa w Polsce
ü zna
prawa i obowiązki pracownika
ü zna
rolę związków zawodowych w miejscu pracy
ü wie,
czym jest bezrobocie i jaki są jego rodzaje.
ü zna
przyczyny bezrobocia w Polsce i regionie swojego zamieszkania
ü zna
sposoby przeciwdziałaniu bezrobociu
ü zna
procedury zakładania własnej działalności gospodarczej
ü potrafi
wymienić formy prowadzenia działalności gospodarczej
ü wie
na czym polega marketing i zarządzanie przedsiębiorstwem
ü uzasadnia,
dlaczego musimy płacić podatki,
ü potrafi
rozpoznać nieuczciwe praktyki rynkowe i potrafi odpowiednio zareagować na nie
ü potrafi
obliczyć podatek od dochodów
|
Egzamin
klasyfikacyjny z bloku BOGACI w klasie III gimnazjum obejmuje wyżej wymienione
wymagania programowe i umożliwia uzyskanie ocen z historii, geografii, wiedzy o
społeczeństwie.
